KURDPLAT

وەزارەتی بازرگانیی عێراق دەڵێ، پەیوەندییە ئابوورییەکانیان لەگەڵ ئێران بە جێگیری ماونەتەوە و پلانیان هەیە قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیی نێوانیان بۆ 20 ملیار دۆلار بەرزبکەنەوە.

محەممەد حەنون، گوتەبێژی وەزارەتی بازرگانیی عێراق، رایگەیاند، "قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیی نێوان هەردوو وڵات ساڵانە زیاتر لە 12 ملیار دۆلارە و لە رێگەی کردنەوەی دەروازەی نوێ و پەرەپێدانی ناوچە پیشەسازییە هاوبەشەکانەوە کار بۆ بەرزکردنەوەی دەکەین."

بە گوتەی محەممەد حەنون، سەرەڕای ئاڵنگارییەکان، لەوانە کەمبوونەوەی هەناردەی نانەوتیی ئێران، عێراق بەهۆی نزیکیی جوگرافی و کەمیی نرخی کاڵاوە، بەردەوام دەبێت لە هاریکارییەکانی لەگەڵ تاران، بەتایبەتی لە بواری وزەدا.

گوتەبێژی وەزارەتی بازرگانیی عێراق گوتیشی، "کاری سەرەکیمان ئەوەیە، پشتگیریی بەرهەمی خۆماڵی بکەین و کەمتر شتومەک لە دەرەوە بهێنین. هاوکات، هاوسەنگیی بازرگانیمان لەگەڵ ئێران دەپارێزین و لەرێگەی هاوکاریی تەکنیکی لەگەڵیان، توانای کارگە عێراقییەکان بەهێزتر دەکەین."

محەممەد حەنون دەڵێت، "هەردوولا هەوڵی کاراکردنی پڕۆژەکانی هێڵی شەمەندەفەر و پەرەپێدانی رێڕەوە سنوورییەکان دەدەن بۆ ئاسانکاریی جووڵەی کاڵاکان و دابینکردنی ژینگەیەکی بازرگانیی شەفاف."

کۆمپانیای مێتا پێشاندانی توێژینەوەیەکی ناوخۆیی کۆمپانیاکەی لەبارەی کاریگەرییە دەروونییەکانی بەکارهێنانی فەیسبووک و ئینستاگرام رەتکردەوە، دوای ئەوەی لەڕێگەی تویژینەوەکەوە دەرکەت بەرهەمەکانی زیان بە دەروونی بەکارهێنەرانی دەگەیێنن.

بەگوێرەی توێژینەوەی ساڵی 2020 بە ناوی "پرۆژەی مێتا مێرکۆری"، شارەزایان و پسپۆڕانی ئەو کۆمپانیایە لەگەڵ کۆمپانیای راپرسی بەناوی نیلسن کاریان کردووە بۆ پێوانەکردنی کاریگەرییە دەروونییەکانی هەریەک لە فەیسبووک و ئینستاگرام لەسەر دەروونی خەڵک دەرکەتووە: "ئەو کەسانەی بۆ ماوەی هەفتەیەک فەیسبووکیان بەکارنەهێناوە، کەمتر هەست بە خەمۆکی، دڵەڕاوکێ، تەنیایی و تێکەڵبوونی کۆمەڵایەتی دەکەن."

بەگوێرەی ئەو بەڵگەنامانەی دەست میدیای ئەمریکای کەتووە، لە جیاتی بڵاوکردنەوەی ئەو ئەنجامانە یان بەدواداچوون بۆ توێژینەوەی زیاتر، کۆمپانیای مێتا توێژینەوەکانی دیکەیشی راگرت و لە ناوخۆیشیدا بە کارمەندەکانی رایگەیاند، ئەو ئەنجامە نەرێنییانەی توێژینەوەکە نابێت بڵاوبکرێنەوە.

بەگوێرەی راپۆرتی میدیاکانی ئەمریکا، ژمارەیەکی زۆر لە کارمەندانی مێتا نیگەران بوون لەوەی بەرامبەر بە ئەنجامی توێژینەوەکان بێدەنگ بن و هەندێکیان پێیانوابووە، وەک ئەوە وایە لە پیشەسازیی تووتندا توێژینەوە بکەیت و بزانن جگەرە خراپە و لە خەڵکی بشارنەوە.

سەرەڕای کارەکانی مێتا کە پەیوەندیی نێوان بەرهەمەکانی و کاریگەرییە نەرێنییەکانی لەسەر تەندروستیی مرۆڤ دۆکیۆمێنت دەکات، بەڵام مێتا بە کۆنگرێسی راگەیاندووە، توانای دیاریکردنی زیانی بەرهەمەکانی بۆ سەر دەروونی کچانی هەرزەکار نییە.

ئاندی ستۆن، گوتەبێژی کۆمپانیای مێتا رایگەیاندووە، توێژینەوەکە وەستێنرا، چونکە شێوازی توێژینەوەکە هەڵەی تێدا بووە و لە داهاتوودا بە وردی کاری لەسەر دەکەن بۆ باشکردنی سەلامەتیی بەرهەمەکانی.

ستۆن دەڵێت "تۆماری تەواو ئەوە دەردەخات بۆ ماوەی زیاتر لە 10 ساڵە، ئێمە گوێمان لە دایک و باوکان گرتووە، لێکۆڵینەوەمان لەو بابەتانە کردووە و زۆر گرنگن و گۆڕانکاری راستەقینەمان کردووە بۆ پاراستنی هەرزەکاران."

تۆمەتی شاردنەوەی ئەنجامی توێژینەوەکان لەبارەی زیانەکانی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان لەلایەن مێتا یەکێکە لە چەندین سکاڵای کۆمپانیای مۆتلی رایس، کە کۆمپانیایەکی یاساییە و سکاڵای لەدژی هەریەک لە کۆمپانیاکانی مێتا و گووگڵ تۆمار کردووە.

ئەو کۆمپانیایە رایگەیاندووە، مێتا بە ئەنقەست مەترسییە ناوخۆییەکانی بەرهەمەکان لە بەکارهێنەران شاردووەتەوە.

تۆمەتەکانی دژی مێتا بریتین لە هاندانی منداڵانی خوار تەمەن 13 ساڵ بۆ بەکارهێنانی پلاتفۆڕمەکانیان و ئاسانکردنی بەکارهێنانی پلاتفۆڕمەکانیان لەلایەن هەرزەکارانەوە لەو کاتەی لە قوتابخانە بوون.

هەروەها سکاڵاکاران ئەو تۆمەتەشیان ئاراستەی مێتا کردووە هەوڵیی داوە پارە بدەن بە رێکخراوەکانی تایبەت بە منداڵان بۆ بەرگریکردن لە سەلامەتیی بەرهەمەکانیان لە شوێنە گشتییەکاندا.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، گرووپی ئیخوان موسلیمین وەک "رێکخراوێکی تیرۆریستیی بیانی" دەناسێنێت. بڕیارەکە دوای چەند رۆژێک دێت لە بڵاوکردنەوەی راپۆرتێکی درێژ لەسەر چالاکییەکانی ئیخوان و زیادبوونی نیگەرانییەکان لەنێو ئیدارەی ترەمپدا.

رۆژی یەکشەممە 23-11-2025 دۆناڵد ترەمپ بە ماڵپەڕی (جەست زە نیوز)ـی ئەمریکی راگەیاند، ئیخوان موسلیمین دەخاتە لیستی تیرۆرەوە.

ترەمپ گوتیشی: "ئەمە بە تووندترین و بەهێزترین شێوە دەکرێ. خەریکە بەڵگەنامە کۆتاییەکان دادەڕێژرێن."

ئیخوان موسلیمین گرووپێکی ئیسلامییە، نزیکەی سەدەیەک لەمەوبەر لە میسر دامەزراوە، بەڵام لق و بزووتنەوەی سەربەخۆی لە سەرتاسەری جیهاندا هەیە.

ئەم بڕیارە دوای ئەوە دێت کە هەفتەی رابردوو گرێگ ئابۆت، حاکمی کۆماریی تێکساس، هەردوو گرووپی ئیخوان موسلیمین و ئەنجوومەنی پەیوەندییە ئەمریکی- ئیسلامییەکان (CAIR)ـی وەک "رێکخراوی تیرۆریستیی بیانی و رێکخراوی تاوانکاریی نێودەوڵەتی" ناساند.

ئابۆت رایگەیاند: "ئیخوان موسلیمین و CAIR ماوەیەکی زۆرە ئامانجەکانیان روون کردووەتەوە: "سەپاندنی زۆرەملێی شەریعەت و دامەزراندنی سەروەریی ئیسلام بەسەر جیهاندا."

هاوکات، سیناتۆر تێد کروز و چەندین سیناتۆری دیکەی کۆماری، لە مانگی تەممووزدا پرۆژەیاسایەکیان بۆ ناساندنی ئیخوان وەک "رێکخراوێکی تیرۆریستی" پێشکەش کردبوو.

کروز رایگەیاند: "یەکێک لە لقەکانی [ئیخوان] حەماسە، کە لە 7ـی تشرینی یەکەمدا خراپترین کۆمەڵکوژیی جووەکانی لە دوای هۆلۆکۆستەوە کرد. ئەوان بە رووخاندن و لەناوبردنی ئەمریکا و حکومەتە نائیسلامییەکانی دیکەوە پابەندن."

مارکۆ روبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لە مانگی ئابدا ئاماژەی بەوە کردبوو کە ناساندنی ئیخوان "کاری لەسەر دەکرێت"، بەڵام پرۆسەکە درێژخایەن و وردە.

چەندین وڵاتی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست پێشتر هەنگاویان دژی ئیخوان ناوە؛ میسر و ئوردن گرووپەکەیان قەدەخە کردووە و سعودیە، ئیمارات و بەحرێنیش وەک "رێکخراوێکی تیرۆریستی" وەسفیان کردووە.

لە بەرامبەر بڕیارەکەی حاکمی تێکساس، CAIR رایگەیاند، ناویان زڕێنراوە و هێرشی کردە سەر ئابۆت. رێکخراوەکە لە راگەیێندراوێکدا گوتی: "گرێگ ئابۆت سیاسەتمەدارێکی پشتیوانی ئیسرائیلە و چەندین مانگە خەریکی وروژاندنی هیستریای دژە موسڵمانانە."

CAIR گوتیشی: "بە ناوزڕاندنی دامەزراوەیەکی دیکەی دیاری موسڵمانانی ئەمریکا بە تیۆریی پیلانگێڕیی پووچەڵکراو و گوتەی هەڵبەستراو، بەڕێز ئابۆت جارێکی دیکە نیشانیدا کە پێشینەی سەرەکیی ئەو پێشخستنی رق و کینەی دژە موسڵمانانە، نەک خزمەتکردنی خەڵکی تێکساس."

ئیخوان لە ساڵی 1928 لەلایەن حەسەن بەنناوە دامەزراوە. سەید قوتب، بیرمەندێکی سەرەکیی ئیخوان موسلیمینە.

پەیمانگای لێکۆڵینەوە لە دژەجوویی و سیاسەتی جیهانی لە راپۆرتێکیدا رایگەیاند: "ئیخوان موسلیمین وەک ئیلهامبەخشی فیکریی هەموو گرووپە ئیسلامییەکان (و لقە جیهادییەکانیان) دەردەکەوێت کە ئەمڕۆ کار دەکەن، وەک داعش، قاعیدە و حەماس."

بەڕێوەبەری راگەیاندنی بەرگریی شارستانیی هەرێمی کوردستان دەڵێ، ئەم ساڵ 61 کەس لە ئاودا خنکاون، ئەوە لە کاتێکدایە پار بەگشتی 64 کەس خنکابوون.

سەرکەوت کاڕەش، بەڕێوەبەری راگەیاندنی بەرگریی شارستانیی هەرێمی کوردستان بە تۆڕی میدیایی رووداوی رایگەیاند: "لە سەرەتای ساڵەوە 61 کەس لە هەرێمی کوردستان لە ئاودا خنکاون. لەسەر ئاستی پارێزگاکان، زۆرترینیان لە هەولێر و کەمترینیان لە هەڵەبجە بووە."

بەڕێوەبەری راگەیاندنی بەرگریی شارستانیی هەرێمی کوردستان باس لەوە دەکات، هەر ئەم ساڵ 117 کەسیان لە خنکان رزگارکردوون؛ ئاماژەی بەوەشکرد، کاری زۆریان کردووە بە مەبەستی کەمکردنەوەی رووداوەکانی خنکان. بۆ نموونە: "رێنوێنیی زیاترمان هەڵواسیوە و تیمەکانمان زوو دەگەنە شوێنی رووداوەکان."

بە گوتەی سەرکەوت کاڕەش، تەرمی دوو کەس لەوانەی خنکاون هێشتا نەدۆزراونەتەوە؛ یەکێکیان ئاڤێستا یوسف و ئەوی دیکەیان منداڵێک بووە لە سنووری سۆران؛ گوتیشی: "هەڵکەوتەی جوگرافیای کوردستان لەگەڵ ناوچەکانی دیکە جیاوازە و لەنێو ئاودا تونێل و کون و کەلەبەری زۆر هەن، بۆیە هەندێک جار تەرمەکان نادۆزرێنەوە."

ئاماری رووداوەکانی خنکان لە هەرێمی کوردستان بەم جۆرەیە:

پارێزگای هەولێر؛ 21 کەس

پارێزگای سلێمانی؛ 3 کەس

پارێزگای دهۆک؛ 5 کەس

پارێزگای هەڵەبجە؛ 2 کەس

ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ؛ 8 کەس

ئیدارەی سەربەخۆی سۆران؛ 10 کەس

ئیدارەی سەربەخۆی راپەڕین؛ 2 کەس

ئیدارەی گەرمیان؛ 2 کەس

قەزای ئاکرێ؛ 8 کەس

بەپێی ئاماری ناوەندی هاوبەشی هەماهەنگیی قەیرانەکان لە وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان، ساڵی 2023، 61 کەس لە ئاوی رووبار و چەمەکاندا خنکابوون.

سەرۆککۆماری ئێران لەبارەی قەیرانی کەمئاوی لە تاران هۆشداری دەدات و دەڵێت، ئەگەر باران نەبارێت، لەوانەیە ناچار بن تاران چۆڵ بکەن.

مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران رۆژی پێنجشەممە لە سەردانی دا بۆ پارێزگای سنە باسی کێشەی کەمئاوی لە تاران کرد و رایگەیاند، ئەگەر دۆخەکە بەم شێوەیە بەردەوام بێت و هیچ بارانێک نەبارێت، ناچار دەبن تاران چۆڵ بکەن.

مەسعود پزیشکیان گوتی: "ئەگەر تاوەکو مانگی سەرماوەز (مانگی داهاتوو) باران نەبارێ، دەبێ لە تاران بەردانەوەی ئاو بۆ هاووڵاتییان کاتی بۆ دیاری بکرێت و ئەگەر دواتریش باران نەبارێ، هیچ ئاوێک نامێنێت و دەبێ تاران چۆڵ بکەین."

هۆشدارییەکەی پزیشکیان لەبارەی دۆخی هەستیاری تاران لەڕووی ئاوی خواردنەوەوە لە کاتێکدایە، هەر هەمان رۆژ سەبارەت بە دۆخی یەدەگی ئاوی شارەکە بە فەرمی "دۆخی سوور" راگەیێندرا.

موحسین ئەردەکانی، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای ئاو و ئاوەڕۆی پارێزگای تاران رایگەیاند، "یەدەگی ئاوی پارێزگاکە لە دۆخێکی خراپ و نائاساییدایە."

ئەردەکانی گوتیشی، ئاوی بەنداوەکانی تاران لە ماوەی 60 ساڵی رابردوودا گەیشتووەتە نزمترین ئاستی خۆی. داواشی لە دانیشتووانی تاران کرد، بە دەستپێوەگرتن و پاشەکەوتکردنی لانیکەم 10٪ی بەکارهێنانی ئاو هاوکار بن لە دابینکردنی ئاوی شارەکە بۆ ماوەی دوو مانگی داهاتوو.

لە لایەکی دیکەوە، مەهدی مەقسوودی، بەڕێوەبەری کاروباری ئاوی کەرەج رایگەیاند، بەنداوی کەرەج لە کاتێکدا توانای گلدانەوەی 180 ملیۆن مەتر سێجا ئاوی هەیە، تەنیا 7٪ ئاوی تێدا ماوە.

بە گوتەی بەڕێوەبەری کاروباری ئاوی کەرەج، ئاوی بەنداوەکە لە چەند رۆژی داهاتوودا تەواو دەبێت.

مەهدی مەقسوودی دەڵێت: "ئەگەر ئەم دۆخە بەردەوام بێت، بەنداوەکە تەنیا نزیکەی 15 رۆژی دیکە دەتوانێ ئاو دابین بکات."

ئەوەشی خستەڕوو، ئیستا قەبارەی ئەو ئاوەی دەڕژێتە نێو بەنداوی کەرەج، تەنیا دوو مەتر سێجایە لە چرکەیەدا، لە کاتێکدا شەش مەتر سێجا ئاو بۆ بەکارهێنان و دابینکردنی ئاوی خواردنەوە بۆ کەرەج و تاران لە بەنداوەکە بەردەدرێتەوە.

پێشوازی لە سبەینێی میرڤانۆس تاوەرز بکەن!

 وزەیەکی نوێی بنیادنەرانە لە ھەموو لایەکی ئەم پرۆژەیە دەبینرێت، 

فینیشینگی باڵەخانەکان دەستپێکردووە و ھاوکات باڵەخانەی دیکە دروستدەکرێن، سبەینێ ئەم تاوەرانە دەبنە سیمبوڵی جوانی و داھێنان لە نیشتەجێبووندا. میرڤانۆس تاوەرز، ئاوەدانییەکی نوێ بۆ شار ناونیشان: سلێمانی، شەقامی ھەواری شار، نزیک پردی کۆبانی، نێو پرۆژەی سولی ڤیو.