ئاسۆ عەبدوللەتیف
ڕێکس تیلەرسۆن، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، نامەو ڕەشنووسێکی سیاسیی و پڕ لە ئیشکالی نوسی بۆ دواخستنی ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان کە زەمانەتی باشوری کوردستان بکات و وەک ستاتۆیەک بمێنێتەوە، بەبێ ئەوەی نامەکە ڕەگەزی بەڵێن و داڕشتنی پلانێکی زەمەنی نزیک یان دوری تێدابێت بۆ دروستکردنی دەوڵەتی کوردیی.
ئەم کاراکتەرە پراگماتییە چۆن دەتوانێت زەمانی دواخستنی دەوڵەتێک بکات بۆ کوردو ئەو ڕێسکە بکات کە خۆی یەک ساڵ نەیتوانی زەمانەتی پۆستەکەی بکات لەگەڵ ترەمپ و بمێنێتەوە لە وەزارەتی دەرەوە بۆ پاراستن و ژیانی ئەو کەمە نەتەوەو نیشتیمانە پارچەپارچە کراوانەی بەردەم سیاسەتی پاکتاوی ڕەگەزیی و ئیتنی، کە ئەمریکا خۆی بەشێکە لە مێژووی ئەو پاکێجە دڵڕەق و قاسییە و لەسەر خوێن و ڕۆحی هیندییە سورەکان و ڕەشپێستەکان دروست کراو گەورە بووە، سەرباریی چەندین ڕێکەوتن نامە لەگەڵیان و دواتر پەشیمان بونەوەو دوچاری پاکتاوی رەگەزیی و رایسیزم و ئاپارتایدیان کردنەوەو تا ئێستاش ڕەشەکوژیی و کوشتنی ئانقەستی ڕەشپێست سیاسەتێکی ئاکتیڤە لە ئەمریکا، بۆیە لە مێژووی نزیکی ئەمریکادا سەدان نمونەی بێبەڵێنی هەیەو خودی مارتن لۆسەر کینگ ڕیفۆرمخوازی ئەمریکی وەک پاڵەوانی ڕۆحی ڕەشتپێستەکان تەواوی ئەم چیرۆکانەی کاتی خۆی نوسیوەتەوە بۆ مرۆڤایەتی، تەنانەت ئێستاش دیاردەی ترامپیزم وەک دیاردەیەکی ناقۆڵا درێژە پێدەریی هەمان سیاسەتی دیماگۆگیەتن بۆ مرۆڤایەتی، ئیتر کوردی بێ قەوارەو بێ کیان دەبێ لە کوێی ئەو هاوکێشەیەدا بن و بۆچی دەبێ ئەو خەونەی بەردەوام تەئجیل بکەن.
ئەوانەی عاشقی نامەکای تیلەرسۆنن و وەک نامەی دڵداری سەیری دەکەن و ساڵانە گەرمی دەکەنەوە ئێستا خۆی هەر بیری نەماوە چی نوسیوە، ئەسڵەن نازانن تیلەرسۆن کێیەو چیە، تەنها خەونی وەزیرێک بوو بۆ مانەوەو نەخشە ڕێگای وزەو نەوت، نامەکە راستە هی وەزیرێکی فەرمی وڵاتێکی زلهێز بوو وەلێ پەیوەندی بە دۆخی ریفراندۆمەوە نەبوو ئەوەندەی پەیوەندی بە داڕشتنی سیاسەتی نوێی تیلەرسۆنەوە هەبوو بۆ عێراق و سوریاو ئێران و دواتر شکستیشی هێنا، وە نامەیەک بوو بە هیچ فلتەرێکی موخابەراتی و سیاسی و شەن و کەوی دەزگاکانی بیری ئەمریکادا نەڕۆشتبوو. ئەگینا لە ئەزمونی حوکمڕانی ڕۆژاڤای کوردستان، بینیمان نە داوای سەربەخۆیی کراو نە ڕیفراندۆم ئەسڵەن ڕۆژاڤا ناوی کوردستانی لە ئەزمونەکەشی کردەوە هەر شەفاعەتی نەکرد،کەچی وەزیرەکەی دوای تیلەرسۆن، هیچ دەستوخەتێکی جێنەهێشت نە بۆ پاراستنی کوردان و نە بۆ ئازادیی و نە شێوەیەک بۆ پراکتیزەی ناوەرۆکی ئەو ڕەشنوسە و بگرە بەجێشیان هێشتن لەبەردەم سوپای وەحشەتناکی ئەردوگان و بینیمان لە سەرێکانی و گرێ سپی و عەفرین چ کۆمەڵکوژیەک ڕویدا لەپای ئەو جۆرە ئەجێندایانە، بۆیە دیکۆمێنت و ڕەشنوس و زەمانەت و ئەم جۆرە نامانە جلی تەڕی بارانەو کەس لەبەری ناکات نەک کوردو سەرکردایەتیەکەی، تیلەرسۆن ئەندازیارێکی مەدەنی، زانستخواز، بەرپرسی دۆسیەی وزەو کاربەدەستی ئێکسۆن مۆبیل و کەمپەینسازی خۆبەخشی ترامپ بۆ هەڵبژاردن، ئێستاش ڕەنگە خانەنشین، تەنانەت ئەو ڕەشنوسەش سڕاوەتەوە لە یادەوەریانداو نەبۆتە پرۆژەو نەچۆتە پرۆتۆکۆلی سیاسی وەزارەتی دەرەوەش و وەک ئەوراق و دیکۆمێنتی گرنگ رەفتاری لەگەڵ نەکراوە، ئیتر چۆن کورد گوێی لێ بگرێت، بەڵام ئەوانەی کە بە سیاسەتی ڕق و لە دەرەوەی سیاقی مێژوویی و عەقلانی و بۆشایی فیکریی و ململانێی ئایدۆلۆژیی سیاسەت بەڕێوە دەبەن هێشتا نامەکەیان لە گیرفاندایە بۆ دڵداریی و موغازەلەی حیزبیی و ڕازیکردنی کچانی دراوسێ!
ئینجا، بۆ ئەوانەش لە مێژووی قوڵی نامەی سیاسی و دیکۆمێنتی دەوڵەتی تێناگەن با بزانن، لەنێوان نامەکەی جیمیس بیلفۆر ١٩١٧ و ڕێکس تیلەرسۆن ٢٠١٧، سەد ساڵ مەودای قوڵ و دیدی فراوان هەیە، بەقەد ئەو ساد ساڵەش جیاوازیی هەیە لە فۆرم و ناوەرۆک و واقیع و زەمینەی سیاسی و فیکریی و سۆسیۆلۆژیی دروست بوونی نەتەوەکان و دەوڵەتانی نوێدا بە ئیسرائیلیشەوە. بۆیە هەڵەیەکی میتۆدییە ئەو دوو مێژوەو ئەو دوو نامەیە وەک یەک هەڵسەنگێنین و خوێندنەوەی بۆ بکەین، لە بنەمادا ئەوانەی شەرعیەت بە نامەکەی تیلەرسن ئەدەن بۆ وەستاندنی ڕیفراندۆم، هیچ لەو مەغزاو مەدلولە سیاسییەی بەڵێنی بیلفۆر و ناواخنی نامەکە نەگەشتوون کە بۆچی نوسراو دەرەنجامەکانی چی بوون تاوەکو دەوڵەتی ئیسرائیل دروست بوە، بلفۆر میساق و بەڵێن و نوسراوی دەوڵەتگەلێکی گەورە بوو لە زەمەنێکی تاریکدا کە قەدرزانی هەبوو بۆ بزوتنەوەیەکی سیاسی وەک زایۆنییەت و دروستکردنی لۆبی بۆ دەوڵەتی ئیسرائیل، ئەوەی تیلەرسن تەواو دوور بوو لەو خەونە، وە بۆ دواخستنی دەوڵەتداریی و لۆبیکردن نەبوو، بەڵکو نامەی گیرفان بوو بۆ دروستکردنی کەناڵی تازەی وزەو نەوت و بەرژەوەندیەکانی ئەمریکا، گەر وا نییە ئەدی بۆ ئەو نامەیە ئێستا بوونی نییە لە ئەرشیفی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکاو دوو توێژینەوەی گەورەی میدیایی لەسەر دروست نەبوو.
ئه‌وانه‌ی له گفتوگۆی تره‌مپ و بیزنسه‌كه‌ی ده‌گه‌ن، ده‌بێت بزانن زه‌مه‌نی به كاڵاكردنی ئینسان و دەوڵەت و سوکایەتی گەورە بە نەتەوەی ستەملێکراو و زه‌مه‌نی بێبڕوایی هێشتا موشتەریی زۆرە، تیلەرسۆنی وەزیری دەرەوەی پێشوو بەشێک بوو لەو سیستمە کەبه‌های هه‌موو شتێكی هێنایە خوارو یەکسانکرد بە نەوت و پێدراوە داراییەکان، ئینسانی له جیهاندا کردە بێبه‌هاترین شمه‌ك، ئەگینا با ئەو نامەیە پشتگیریی بوایە بۆ ئەو خەونەی کوردو دادوەریی بۆ یەک جار حاکم بوایە لە چانسی کوردان.
ليست هناك تعليقات
إرسال تعليق