هەڕەشەکانی ئەمریکا، بۆ داخستنی باڵیۆزخانەکەی لە بەغدا، لە وەڵامی هێرشی میلیشیا چەکدارییەکانی ئێران بۆ سەر باڵیۆزخانەکەی و کاروانە سەربازییەکانی، ئارامییەکی رێژەیی لە دەوروبەری ناوچەی سەوز دروستکردووە، بەڵام ئارامییەکە موژدەی سبەینێیەکی باشتر بە چاودێرانی دۆخەکە نادات. لە راستیدا دۆخەکە لەبری ئەوەی بە سەقامگیرییەکی هەمیشەیی یان رێککەوتنێکی پتەو بێتە بەرچاو، بە پاراسیتۆڵێکی لاواز، بۆ سەرئێشەیەکی دوورودرێژ دەچێت.
ئارامییەکانی رۆژانی رابردوو، هێرشنەکردنە سەر باڵیۆخانەی ئەمریکا لە ناوچەی سەوز، هێشتا فۆکەسی دونیای لەسەرە و ئەمریکییەکان لە هەمووان زیاتر، وردبینانە تەماشای دۆخەکە دەکەن. میلیشیاکان لە شوێنی خۆیانن و ئەوەشی لە هەمووان زیاتر هەست بەدڵەڕاوکێ لە دۆخەکە دەکات، حکومەتی عێراقە.
هیچ شتێکی دڵنیاکەرەوە و رێککەوتنێکی یەکجاری و کردارێکی قەڵەمبڕانەی حکومەتی عێراقیش لە دۆخەکەدا نایەتە بەرچاو. ئەمریکا هەڕەشەی کرد و حکومەتی عێراق گوشاری کرد و میلیشیاکان بە گوشارەکە رازیبوون و هێرشەکان نەمان، بەڵام پاش ئەوە چی؟ ئەو ئاگرەبەستە رانەگەیێندراوە تاوەکو کەی بەردەوام دەبێت؟
بابەتی داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق، وەک پەرچەکردار لە بەرامبەر هێرشە مووشەکییەکانی میلیشیا پشتگیریکراوەکانی ئێران، هێشتا باسێکی گەرمی گۆڕەپانە سیاسی و سەربازییەکەی عێراقە، بۆیە ئێستای کێشەکە، زیاتر لە سیناریۆیەکی لێ چاوەڕواندەکرێت.
هەنگاوی دوای داخستنی باڵیۆزخانەکە
ماڵپەری 'میدڵ ئیست ئای' پلانێکی ئەمریکای بۆ دوای داخستنی باڵیۆزخانەکەی لە عێراق بڵاوکردووەتەوە، لە کاتێکدا هێشتا ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا سوورە لەسەر داخستنی باڵیۆزخانەی وڵاتەکە لە ناوچەی سەوزی بەغدا و حکومەتی عێراقیش، هەموو رێگایەک بۆ پاشگەزکردنەوەی ئەمریکییەکان لەو هەنگاوە دەگرێتەبەر.
ماڵپەرەکە ئاشکرایکردووە، ئەمریکا لە ئەگەری داخستنی باڵیۆزخانەکەی، بەهۆی هێرشە دووبارەکان بۆ سەری، پلانی بۆ دوای داخستنی باڵیۆزخانەکە و وەڵامدانەوەی هێرشەکەرەکانی سەری داناوە.
'میدڵ ئیست ئای' ئاشکرایکردووە، ئەمریکا 80 ئامانجی لە ناو عێراقدا دەستنیشانکردووە، بۆ ئەوەی هێرشیان بکاتە سەر و تۆڵەی هێرشە بەردەوامەکانی سەر باڵیۆزخانەکەی بکاتەوە. بەپێی ئەو ماڵپەرە ئەو ئامانجە دیاریکراوانە، پێگە، بنکە و بارەگای گرووپە شیعییە، پشتگیریکراوەکانی ئێرانن.
راپۆرتەکە دەڵێ، ئامانجە دەستنیشانکراوەکان "بارەگا نهێنی و حەشارگەکانی ئەو هێزانە دەگرێتەوە، کە سەر بە هادی عامری و قەیس خەزعەلین، هەردوو سەرکردەی رێکخراوەکانی بەدر و عەسائیب ئەهلئەلحەق، ئەمە جیا لەو شوێنانەی حیزبوڵڵای عێراقی بەکاریاندەهێنێت".
راپۆرتەکە روونیکردووەتەوە، "هەموو گرووپە شیعە چەکدارەکانی پشتگیریکراوی تاران کە بەشێکن لە حەشدی شەعبی، 'بەناو' سەر بە حکومەتی عێراقن".
سەرکردە سیاسییەکان و فەرماندەی گرووپە چەکدارییەکان گوتویانە: "مایک پۆمپەیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، چەندین وێنەی مانگە دەستکردەکانی ئەو 80 پێگەیەی بۆ بەرهەم ساڵح، سەرۆککۆماری عێراق باسکردووە، کاتێک رۆژی 20ی ئەیلوولی رابردوو، بەتەلەفۆن پێکەوە قسەیان کردووە".
پۆمپەیۆ هەروەها، ساڵحی لە پلانەکانی واشنتن لەبارەی داخستنی باڵیۆزخانەکەیەوە ئاگادارکردووەتەوە، ئەگەر حکومەتی عێراق رێوشوێنی پێویست نەگرێتەبەر، بۆ راگرتنی ئەو هێرشە مووشەکییانەی دەکرێنە سەر ناوچەی سەوز و کاروانی لۆجیستی هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لە ناوچە جیاوازەکانی عێراق.
ئەگەر ئێوە ناجووڵێن، ئێمە دەجووڵێین
راپۆرتەکە لە زاری بەرپرسێکی ناونەهێنراوی دیاری شیعەی گواستووەتەوە: "پەیامی ئەمریکییەکان روون بوو، ئەگەر ئێوە جووڵە ناکەن، ئێمە خۆمان دەجوڵێین.. ئەو رووداوەش مانای روودانی جەنگێکی کراوە لە بەغدا، دەرچوونی ئەمریکا بەمانای گەیشتنە بە لێواری جەنگی ناوخۆیی".
وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، وردەکاریی گفتوگۆکانی نێوان پۆمپەیۆ و ساڵحی بڵاونەکردووەتەوە، لەکاتێکدا پێشتر بەبەردەوامی وردەکاری ئەو دیدارانەی ئاشکرا کردووە.
هەڕەشەکانی پۆمپەیۆ، 'تۆقینیان لە بەغدا' بڵاوکردووەتەوە، چونکە وەک راپۆرتەکە گوتویەتی، لایەنگرانی حکومەتی کازمی لەو بڕوایەدانەبوون، کۆشکی سپی کە پێشتر زۆر بەگەرمی پێشوازی لە گەیشتنی کازمی بۆ کورسی سەرۆکوەزیران کرد، بەو خێراییە دەستبەرداری هاوپەیمانە سیاسییەکەی ببێت.
بەرپرسە عێراقییەکان لەوە دەترسن، داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق، سەر بۆ رووداوی دیکە بکێشێت، لە نێویاندا پاشەکشەی زۆر نێردەی دیبلۆماسییەکانی وڵاتانی دیکە و داڕووخانی سیاسی و ئابووریی وڵات و دەرچوون بەرەو تایفیەت و دابەشبوونی نەتەوەیی.
بەرپرسێکی عێراق، لە راپۆرتەکەدا دۆخەکەی بەمشێوەیە ناوبردووە: "وادیارە ئێمە بەرەو زریانێکی بەهێز ملدەنێین، پاشەکشەی ئەمریکا لە ماوەی دوو هەفتەدا ئابووریی عێراق دادەڕووخێنێت، بەدوایدا لە ماوەی دوو تاوەکو سێ مانگدا، داڕووخانی سیاسی روودەدات و دواتر داڕووخانی ئاسایش و کەوتنی حکومەت".
ئەمریکییەکان لە سوپرایزی میلیشیاکان دەترسن
هەمان ئەو بەرپرسە، ئاشکرایکردووە، بەرپرسانی ئەمریکا ترسی زۆریان لە هێرشێک بۆ سەر باڵیۆزخانەکەیان هەیە، کە گرووپە پشتگیریکراوەکانی ئێران بەر لە هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی ئەمریکا لە تشرینی دووەمی ئەمساڵدا بیکەن، ئەمەش بۆ 'شەرمەزارکردنی ترەمپ'.
ئەو دەڵێت "سەت دەر سەت زانیاریی لەسەر هەبوونی پلانێکی لەو شێوەیە لە ئارادانییە، بەڵام کێشەکە ئەوەیە کە ئەمریکییەکان داوای دەستەبەری دڵنیایی دەکەن بەوەی چیدی هێرشنەکرێتە سەر باڵیۆزخانەکەیان، ئەمەش کارێکە ئێستا ئەستەمە".
رۆژێک دوای پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەی پۆمپەیۆ، ساڵح هەریەکە لە مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیران، محەمەد حەلبوسی، سەرۆکی پەرلەمان، فایەق زیدان، سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەری بانگهێشت کرد. دوای ئەوەش هەوڵی دیبلۆماسی چڕ دەستیان پێکرد، لە نێویاندا سەردانی فوئاد حوسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق بۆ تاران لە 26ی ئەیلوول کە داوای هاوکاریی کرد بۆ کۆنتڕۆڵکردنی گرووپە چەکدارییەکان.
ئەحمەد سەحاف، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق گوتی، وەزیر 'نامەیەکی زارەکی' لە کازمییەوە گەیاندە حەسەن رووحانی، سەرۆک کۆماری ئێران، تێیدا "چاوخرابووە سەر پەرەسەندنەکانی ناوچەکە و ئەگەری پێشهاتەکان و کارلێکەکانی".
ئاگربەستێکی چل رۆژە
سەرکردەی لایەنێکی شیعە، کە ئاگاداری دانوستاندنەکانە، گوتویەتی "هەموو ئەوەی حکومەتی کازمی لە ئێرانی داواکردووە، ئاگربەستێکی 40 رۆژییە، نەک شتێکی دیکە، ئەوان گوتوویانە پشتگیری هەر هێرشێک دەکەن بکرێتە سەر نێردە دیبلۆماسییەکان، هەروەها پێویستە حکومەتی عێراق رێوشوێنی پێویست بگرێتەبەر بۆ رێگرتن لەو هێرشانە، بەڵام ئایا ئەوان لێبڕاون لە کەمکرنەوەی هەڵچوونەکان یان نا؟ پرسیارە سەرەکییەکە ئەوەیە".
سیاسییە شیعەکە، دۆخی ئێستای بە "بێسەروبەرەیی" بەر لە ساڵێک چواندووە، کاتێک هێزە ئەمنییەکان و میلیشیاکان، هێزیان دژی خۆپێشاندەران بەکارهێنا و ئەوەش بووە هۆکاری دەستلەکارکێشانەوەی حکومەتی عادل عەبدولمەهدی، هەروەها رێگەخۆشکردن بۆ گەیشتنی کازمی، سەرۆکی دەزگای هەواڵگریی پێشوو، بۆ گەیشتن بە کورسیی سەرۆکوەزیران.
ئەو زیاتر گوتویەتی: "ئێرانییەکان دەمێک بوو چاوەڕێی ئەو هەلەیان دەکرد، ئەوان پێیانوایە تشرینی یەکەمی رابردوو، بە دڵی ئەمریکییەکان بوو، کاریانکرد بۆ ئەوەی عەبدولمەهدی لابدەن، تشرینی یەکەمی ئەمساڵ، بەدڵی ئێرانییەکان دەبێت و بە قازانجی ئەوان کۆتایی دێت".
هەمان راپۆرت دەڵێ: "پەرچەکرداری سەرکردەی میلیشیا شیعەکان پۆزاوی بوو، پێیانوابوو هەڕەشەی داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکا تەنیا هەڕەشەیە، سەربەخۆییبوونی خۆیان لە ئێران دووپاتکردەوە و بەڵێنیاندا ئەو هێرشانە بۆ سەر هێزەکانی ئەمریکا بەردەوام بن".
ئێران هیچ پەیامێکی نەناردووە
رۆژی دوای سەردانەکەی حوسێن بۆ تاران، محەممەد باقری، سەرۆک ئەرکانی سوپای ئێران و جومعە عناد، وەزیری بەرگریی عێراق لە بەغدا کۆبوونەوە، بەڵام باقری لەگەڵ هیچ لایەن و گرووپێکی سیاسیدا کۆنەبووەوە.
سەرکردەیەکی میلیشیا چەکدارەکانی پشتگیریکراوی ئێران، دەڵێ "هیچ پەیام و ئاماژەیەکمان لە ئێرانەوە لەسەر ئەو بابەتە پێنەگەیشتووە.. ئێران دەست لەو کارانە وەرنادات و کۆنتڕۆڵی میلیشیاکان بەدەست ئەوان نییە، ئێمە گوێیان لێدەگرین، بەڵام مانای ئەوە نییە هەموو شتێک بە دڵی ئەوان بکەین".
بە قسەی ئەو سەرکردەیە: "نێردە دبلۆماسییەکان ناکەینە ئامانج تەنیا ئەمریکییەکان نەبێت، لەبەرئەوەی ئەوان چالاکی ئاسایش و هەواڵگری دەکەن، هەرچی کاروانی هێزە سەربازییەکانە، ئەوە نموونەی داگیرکارییە و لە هێرشکردنە سەر گرووپەکاندا بەشدارە".
سەرکردەیەکی دیکەی هەمان ئەو گرووپانە، هەڕەشەی داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکای بە 'یارییەک' ناوبردووە، کە ساڵح و کازمی دەیکەن.
ئەو گوتویەتی: "بەبڕوای ئێمە تەنگژەکە دروستکراوە، ئامانج لێی دروستکردنی زۆرترین گوشارە لەسەر هێزەکانی دژی ئەمریکا، تاوەکو ئەمریکا رووبەری زیاتر لە عێراقدا بەدەست بهێنێت".
ئەو داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکا بە تەنیا دۆریەکی روون ناودەبات، ناکرێ کەسێک ئەزموونی سیاسی هەبێت، بڕوا بەشتی وا بکات.
رێوشوێنەکانی کازمی
نائارامییەکانی نێوان حکومەت و هێزە پشتگیریکراوەکانی ئێران لە حوزەیرانی رابردووەوە هەڵچوونی زیاتر بەخۆوە دەبینن، کاتێک کازمی فەرمانی دەستگیرکردنی ژمارەیەک سەرکردەی کەتیبەکانی حیزبوڵڵای دەرکرد، کە تۆمەتباری کردبوون بە مووشەک تەقاندن بۆ سەر ناوچەی سەوز، ئەو ناوچەیەی زۆرترین باڵەخانەی حکومەت و نێردە دیبلۆماسییەکانی لێیە.
دەستگیرکردنەکان، کاردانەوەی تووندیان بەدواداهات، لەوکاتەوە تائێستا نزیکەی 14 چالاکڤان کوژراون، چەندانی دیکەش رفێنراون. ئەمە جیا لەوەی 34 هێرشی مووشەکی و بۆمبی دەستکرد کراونەتە سەر ناوچەی سەوز و بنکە سەربازییەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانان.
لە وەڵامی داواکاری ئەمریکا بۆ راگرتنی هێرشەکان، کازمی هەموو هێزەکانی عێراقی لە ناوچەی سەوز هێنایە دەرەوە و ئەرکی پاراستنی ناوچەکەی بە کەتیبەی 54ی هێزە تایبەتەکان بەخشی.
راپۆرتەکەی 'میدڵ ئیست ئای' روونیدەکاتەوە، "کازمی دڕدۆنگ بووە سەبارەت بەو یەکانەی سەر بە 'ئەبو فدک حەمداوی' بوون، کە سەرکردەیەکی دیاری کەتیبەکانی حیزبوڵڵا و سەرۆک ئەرکانی حەشدی شەعبییە."، کازمی "فەرمانی دا بەداخستنی هەموو ئەو ئاژانسە ئاسایشی و وەزارەتانەی لە فڕۆکەخانەی بەغدادا هەبوون، بەتەنیا نووسینگەکانی سەر بە هەواڵگری و وەزارەتی ناوخۆی هێشتەوە".
لە نەجەفەوە تاوەکو قوم
راپۆرتە بەریتانییەکە، لە وەزیرێکی پێشووی 'نزیک لە سیستانی' گواستەوە: "گرەوەکە ئێستا لەسەر هێڵە نهێنییەکانی پەیوەندی پیاوانی ئاینی شیعەی نێوان نەجەف و قومە.. ئێمە دەزانین سیستانی دەتوانێ لە دۆخە تەنگەتاوەکاندا گۆڕانکاری دروست بکات، هەروەها دەزانین ئەو درک بەراستیی هەڕەشەکە دەکات، هەر ئەوەش پاڵیپێوەدەنێت بۆ قسەکردن لەگەڵ هاوتا ئێرانییەکانی بۆ ئەوەی بێنە ناو بابەتەکەوە".
کازمی هەوڵیدا لە رێگەی کۆبوونەوە لەگەڵ گرووپە شیعە چەکدارەکان و لایەنە سیاسییەکان، دۆخەکە بۆ هەمووان روون بکاتەوە. سەرۆکی یەکێک لە لایەنەکانی پەرلەمانی عێراق گوتویەتی "تائێستا هێزە سیاسییەکان و سەرکردەی لایەنەکان لە قۆناخی نکوڵی لێکردنن، پێیانوایە ئەمریکییەکان بەڕاستییان نییە کە باس لە رۆیشتن لە عێراق دەکەن".
بەرپرسانی عێراق، جیا لە ئەمریکا، لەگەڵ نێردە دیبلۆماسییەکانی وڵاتانی دیکەشدا کۆبوونەوە، بۆ ئەوەی داوای هاوکارییان لێبکەن لەوەی ئەمریکییەکان لە هەنگاوەکەیان پاشگەز بکەنەوە، بەپێی قسەکانی یەکێک لە راوێژکارەکانی سەرۆکوەزیران: "ئەوروپییەکان و ژمارەیەک باڵیۆزخانەی دیکە، بەڵێنیانداوە ئەگەر ئەمریکاش بڕوات، ئەوان بمێننەوە، بەڵام پێناچێ مانەوەکەیان زۆر بخایەنێت".
ئەو راوێژکارە دەڵێت: "پاشەکشەی دیبلۆماسی کاریگەریی نێگەتیڤی لەسەر هاوکاری سەربازی و کۆمەکەکان دەبێت و دۆخەکە زۆر مەترسیدار و جێگەی ناڕەحەتییە".
ئەو کەسایەتییانەی نیگەرانیی بەرپرسە عێراقییەکانیان پێڕاگەیێندراوە، لەبارەی هەوڵی کشانەوەی ئەمریکاوە، هەریەکە لە ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا، سەرکردایەتی ئیمارات، شای ئوردن و ژمارەیەک لە ئەندامانی کۆنگرێسی ئەمریکان.
کەس ئیرەیی بە حکومەتی عێراق نابات
کەسە نزیکەکانی سەرۆکوەزیرانی عێراق نەیانشاردووەتەوە کە حکومەت: "دەمێک بوو پێشبینی ئەو دۆخەی دەکرد، بەڵام هەڵوێستی تووندی میلیشیاکان لە بەرامبەر دەستگیرکردنی ئەندامانی حیزبوڵڵا دووچاری شۆکی کرد، لەوەش سوپرایزتر، هەڵوێستی ئەمریکا بوو بەهەڕەشەکردن بە داخستنی باڵیۆزخانەکەی".
حکومەتی عێراق هیواخوازە بڕیارەکە بکەوێتە پاش هەڵبژاردنەکانی سەرەتای مانگی داهاتووی ئەمریکا، هەوڵە دیبلۆماسییەکانی حکومەتی عێراقیش، تائێستا لانیکەم بەرهەمی ئەوەیان بەدەستەوەداوە، بڕیارەکە هەڵبپەسێردرێت.
هێرشەکە نزیکە
ئەحمەد شەریفی، توێژەری سیاسی بە 'دەنگی عێراق'ی راگەیاندووە، هێرشی هێزەکانی ئەمریکا بۆ سەر گرووپە چەکدارییەکان زۆر نزیکە و هاوشێوەی ئەو هێرشانە دەبێت کە پێشتر لە ئاسمانەوە کراونەتە سەر بارەگا و کۆگاکانی ئەو هێزانە.
شەریفی روونیکردووتەوە "لایەنی ئەمریکی ماوەیەکی دیاریکراوەی بە حکومەتی عێراقداوە لەپێناو راگرتنی هێرشە مووشەکییەکانی سەر باڵیۆزخانەکەی و نێردە دیبلۆماسییەکان، بەڵام ئەو ماوەیە کۆتاییهاتووە و حکومەتی عێراقیش سەلماندوویەتی کە بێدەسەڵاتە لە راگرتنی ئەو هێرشانە، ئەمەش مانای ئەوەیە جووڵەی ئەمریکا بۆ لێدانی ئامانجەکانی، نزیکە و وەڵامی هێرشەکان دەداتەوە".
ئەو لەرووی یاساییەوە هەڵسەنگاندنی بۆ کردەوە سەربازییەکەی ئەمریکا کردووە و دەڵێت: "ئەو هەنگاوەی هێزەکانی ئەمریکان دەینێن، پێچەوانەی یاسای نێودەوڵەتی نییە، چونکە حکومەتی عێراق بێتوانایە لە پاراستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکا و بنکەکانی هێزەکانی لە ناو عێراقدا و ئەو بنکانەش کە هێزەکانی هاوپەیمانانی لێیە".
شەڕێکی دوو هەفتەیی و داخستنی بەغدا
رۆژنامەی 'گاردیان'ی بەریتانی باسی لەسەر هەمان دۆخ و بێدەنگیی بەرلە رووداوە گەورەکانی پەیوەست بەهێرشی میلیشیاکان بۆ سەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا کردووە.
رۆژنامەکە دەڵێ، ئەوەی ئێستا لە نێوان هەڵوێستی تووندی ئەمریکا بەپاشەکشە و داخستنی باڵیۆزخانەکەی و هەڵویست و کردەوەی میلیشیاکاندا گیری خواردووە، حکومەتی مستەفا کازمییە، کە نازانێت دەست بۆ کام بژاردە ببات.
گاردیان پێیوایە کازمی خۆی لە رووبەڕووبوونەوەی راستەوخۆی گرووپەکان دەپارێزێت و پێشبینیدەکات، کارلێکی سیاسی و ئاسایشیی مەترسیرداری هەبێت، بەبێ ئەوەی هیچ ئەنجامێکی دەستەبەرکراوی لێبەرهەم بێت.
راپۆرتێکی ئەو رۆژنامەیە، لە پەیوەست بەهەمان سیناریۆکانی ماوەی داهاتووی نزیکی رووداوەکانی بەغدا، لە زاری ئەفسەرێکی ناونەهێنراوی گواستووەتەوە کە دەڵێت: "پێموایە هەندێکجار تاکە چارەسەری ئەو کێشەیە، دروستکردنی دوو دەوڵەت و دوو سوپای جیاوازە".
ئەفسەرەکە زیاتر دەڵێت "لەوانەیە کارێکی باش بێت، یەکەم شت بەغدا دابخەین، دواتر هۆشداری بدەینە هێزەکانی حەشدی شەعبی یان دێنە پاڵ ئێمە، یان لێتان دەدەین".
ئەفسەرەکە کۆتایی سیناریۆکە بەمشێوەیە دەبینێت: "رووباری خوێن و جەنگێکی دوو هەفتەیی زۆر باشترە لە بەردەوامبوونی ئەم دۆخە و دواخستنی ئەو رووبەڕووبوونەوەیەی هەر دەبێ رووبدات".
ئەمریکا تەنیا بە لێدانی میلیشیاکان رازی نابێت
بەپێی ئەو زانیارییانەی لە کۆبوونەوەیەکی نهێنی بەرهەم ساڵح، سەرۆککۆماری عێراق و ژمارەیەک لە بەرپرسە سیاسی و سەربازییەکانی میلیشیاکانی عێراقدا بەڕێوەچووە، سەرۆککۆماری عێراق، وردەکاری ئەو داهاتووە رەشەی لە سەرکردەی میلیشیاکان گەیاندووە کە چاوەڕێی هەمووان دەکات، ئەگەر ئەمریکا باڵیۆزخانەکەی لە عێراق دابخات.
لە کۆبوونەوەکەدا کە فالح فەیاز، سەرۆکی دەستەی حەشدی شەعبیش، ئامادەبووە و ساڵح بەئامادەبووانی کۆبوونەوەکەی گوتووە، لەگەڵ داخستنی باڵیۆزخانەکەدا، دەستبەجێ عێراق دەبێتە دوژمن و وڵاتێکی دژ بە ئەمریکا.
ساڵح ئاشکرایکردووە، لەگەڵ ئەمریکادا، 12 وڵاتی دیکە باڵیۆزخانەکانیان دادەخەن وەک پشتگیری لەهەڵوێستەکەی ئەمریکا، ئەمەش وادەکات عێراق بکەوێتە ناو گۆشەگیرییەکی نێودەوڵەتییەوە.
سەرۆککۆماری عێراق ئەوەشی بەئامادەبووەکان راگەیاندووە، ئەمریکا لە هەنگاوی دووەمدا، هێرشدەکاتە سەر سەرکردەی گرووپەکان، هاوشێوەی ئەو هێرشەی بۆ کوشتنی قاسم سولەیانی و ئەبوومەهدی موهەندیس ئەنجامیدا.
ئەمە جیا لە هێرشی ئاسمانیی چڕ و ورد بۆ سەر بارەگای ئەو گرووپە چەکدارییانە. هێرشەکان تا ئەوکات بەردەوام دەبن، کە ئەمریکا دڵنیا دەبێتەوە لەوەی ئەو گرووپانەی لەبەریەک هەڵوەشاندووە و سەرکردەکانی یان رایانکردووە یان کوژراون.
دوا هەنگاویش، بریتی دەبێت لە وشککردنی سەرچاوەی پارە و داهاتی ئەو سیاسییانەی، دەستیان لەگەڵ میلیشیاکاندا تێکەڵکردووە و رۆڵیان هەبووە لە هێرشکردنە سەر پێگە دیبلۆماسی و ئاسایشییەکانی ئەمریکا و تەنانەت ئەمریکا لەسەر ئاستی دونیا بەدوایاندا دەگەڕێت.
میلیشیاکان دەستدەوەشێنن
هەرچەندە لە چەند رۆژی رابردوودا، ئارامییەکی شلۆق لە چواردەوری ناوچەی سەوزی بەغدا هەستیپێدەکرێت، بەڵام هێشتا هیچ دڵنیاییەکی لەسەدا سەد نییە بۆ گەیشتن بەرێککەوتنی یەکجاری لە وازهێنانی میلیشیاکان لە هێرشکردنە سەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا، یان دڵنیابوونەوەی ئەمریکا لەوەی چیدی هێرش ناکرێتە سەر هێزەکانی.
رۆژنامەی 'ئەلعەرەب' ئاشکرایکردووە، لە کاتێکدا هەمووان چاوەڕێی پەرچەکرداری کۆتایی ئەمریکا دەکەن و پێیانوایە هێرشی میلیشیاکان پاشەکشە دەکات، میلیشیا پشتگیریکراوەکانی ئێران، ماوەی چەندین مانگە خۆیان بۆ پلانێکی تۆکمە لەپێناو وەشاندنی گورزێکی قورس و کوشندە، ئامادە دەکەن.
رۆژنامەکە لە راپۆرتێکدا کە 8ی ئەم مانگە بڵاویکردووەتەوە، ئاشکرایکردووە میلیشیاکان خۆیان بۆ هێرشێکی لەناکاو بۆ سەر ناوچەی سەوز ئامادە دەکەن و ماوەی چەندین مانگە پلان بۆ ئەو هەنگاوە دادەنێن.
رۆژنامەکە دەڵێ: "چەندین میلیشیای عێراقی، بوونی سەربازیی خۆیان لە چواردەوری ناوچەی سەوز بەهێز کردووە، بەتایبەت لە ناوچەکانی جادریە لە بەری رەسافە و ساڵحیە لە بەری کەرخ. ئەمەش بەبیانووی پاراستنی ئەو بارەگایانەی ئەو میلیشیایانە لەو ناوچانەدا هەیانە".
رۆژنامەکە لە سەرچاوە ئاسایشییەکانی گواستووەتەوە: "بیانووی پاراستنی بارەگاکان لە ترسی خۆپێشاندەران، رێگەی بە میلیشیاکانی سەر بەئێران داوە، نزیکەی 4 هەزار چەکدار لە دەوروبەری ناوچەی سەوز لە ماوەی چەند مانگی رابردوودا کۆبکەنەوە، بەوەش ژمارەی چەکدارەکانی ئەو ناوچەیە گەیشتووەتە 7 هەزار چەکدار".
رۆژنامەکە دەڵێت ئێستا 3 هەزار چەکداری حەشدی شەعبی لەناو ناوچەی سەوزدان و 10 چەکدار ئامادەباشیی تەواویان بۆ کۆنترۆڵکردنی دڵی حکومەتی بەغدا لە ناوچەی سەوز و باڵیۆزخانە بیانییەکان، هەیە.
رۆژنامەکە روونیکردووەتەوە، ئەو چەکدارکێشیە بۆ نزیک ناوچەی سەوز بەبێدەنگی، ئاماژەی مەترسیداری لەسەر ئەگەری هێرشی فراوان بۆ سەر ئەو ناوچەیە دروستکردووە. زانیارییەکانی کۆکردنەوەی بەردەوامی چەکدارەکانیش لەلایەن هەندێک باڵیۆزخانەوە بە حکومەتی عێراق دراون کە بەڵێنیداوە رێوشوێنی پێویست بگرێتەبەر.
مووشەکێکی دیکە، دەرگای جەهەنەم دەخاتە سەر پشت
پێشبینیکردن بۆ پەرچەکرداری ئەمریکا لە دوای ئارامییە شلۆقەکەی رۆژانی رابردوو، مایەی دڵەڕاوکێی زۆر کەس و لایەنە، سەلیم هەمزە، ئەندامی پەرلەمانی عێراق، بە رۆژنامەی 'ئیندیپێندێت'ی عەرەبی، گوتووە "تەنیا یەک مووشەکی دیکە بۆ سەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا، بۆی هەیە دەرگای جەهەنەم بکاتەوە".
ئەو دەڵێ پاشەکشەی نێردە دیبلۆماسییەکان، عێراق دەکاتە وڵاتێکی ناپابەندی یاسا نێودەوڵەتییەکان و سزای دەخرێتە سەر.
ئەحمەد مەلا تەڵاڵ، گوتەبێژی حکومەتی عێراق، رایگەیاندووە، ئەمریکییەکان سەرژمێری هێرشەکانی سەر هێزەکانیان لەلایە و لە ئایاری رابردووەوە تاوەکو سەرەتای تشرینی یەکەمی ئەمساڵ 60 جار ئەوان رووبەڕووی هێرشبوونەتەوە، چ لە باڵیۆزخانەکەیان یان ناو فڕۆکەخانەی بەغدا یان کاروانی ئۆتۆمبێلەکانیان.
ئێران لە کوێ وەڵامدەداتەوە، تاران یان بەغدا؟
بۆچوونی ئەو ئەندامەی پەرلەمانەی عێراق لە راستییەوە زۆر نزیکە، چونکە هەموو ئەو ئارامییە کاتییەی ئێستا هەیە، هیچ نییە جگە لە سەرەتای تونیلێک کە رووناکییەکەی لەو سەردا دیار نییە.
هێرشی میلیشیا پشتگیریکراوەکانی ئێران، هەمووی پابەندە بەوەی پەیوەندی و دۆخی نێوان ئەمریکا و ئێران چۆنە و لە چ ئاستێکدایە. لەگەڵ هێڵە گشتییەکانی بیرکردنەوەی ئێران لە ئەمریکا وەک دوژمنی یەکەم. بەڵام هەڵوێستە بچووکەکان و لێدوانەکانی ئێرە و ئەوێی بەرپرسانی هەردوو وڵات بەرامبەر یەکدی، لەسەر زەوی رەنگدانەوەی گەورەی دەبێت.
لە رۆژانی رابردوودا، ئەمریکا زیاتر دەستی لەبینەقاقای ئێران گیرکرد و هەینی رابردوو، کۆمەڵێک سزای نوێی بەسەر بانکە ئێرانییەکاندا سەپاند. بەرپرسانی ئێران، بەتایبەت سەرۆککۆماری وڵات، هەر زوو دژی سزاکان وەستایەوە، جیا لەوەش بڕیارەکەی بەنایەکسان و دژە مرۆیی ناوبرد. بەرپرسانی ئێران، لە بەرامبەر سزاکانی ئەمجارەدا، لە هەموو جارەکانی دیکە نیگەرانتر هاتنە بەرچاو.
ئێستا سەرنجەکە لەسەر ئەوەیە، ئێران چۆن وەڵامی ئەو سزا نوێیە دەداتەوە، لە تارانەوە؟ یان لە بەغداوە؟ جوگرافیای وەڵامەکەی ئێران، جارێکی دیکە بابەتی باڵیۆزخانە ئەمریکییەکە دەهێنێتەوە پێشەوە و ئەوکات گۆڕەپانەکە، لەبەردەم هەموو ئەگەرێکدا کراوە دەبێت کە ئەمریکا پەنای بۆ دەبات.
ليست هناك تعليقات
إرسال تعليق