مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان جه‌ختله‌وه ده‌كاته‌وه كه خانه‌نشینی نایاسایی‌و بندیوار به‌هیچ شێوه‌یه‌ك قبوڵ ناكه‌ن‌و لایان ده‌به‌ن. هاوكات ڕه‌تیده‌كاته‌وه كه بۆری نه‌وت به‌كۆمپانیایه‌ك فرۆشرابێت به‌هه‌شت ملیار دۆلار.
ئەمڕۆ دوشه‌ممه، پەرلەمانی کوردستان به‌ئاماده‌بونی مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و قوباد تاڵه‌بانی جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و ژماره‌یه‌ك له‌وه‌زیره‌كانی حكومه‌ت كۆبوه‌وه.
له‌وه‌ڵامی پرسیاری په‌رله‌مانتاران‌و له‌باره‌ی خانه‌نشینی نایاسایی‌و موچه‌خۆری بندیواره‌وه مه‌سرور بارزانی وتی، "ئێمه له‌حكومه‌ت له‌سه‌ر بنه‌مای داتاو زانیاری دروست مامه‌ڵه ده‌كه‌ین. تیمی تایبه‌تمان داناوه بۆ پێداچونه‌وه. له‌وه‌زاره‌تی دارایی و وه‌زاره‌ته په‌یوه‌ندیداره‌كان بۆ هه‌موو ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی به‌نایاسایی خانه‌نشین كراون‌و بندیوارن، پێداچونه‌وه‌یان بۆ ده‌كرێت، ئه‌وه‌ی نایاسایی هه‌یه دڵنیا بن به‌هیچ شێوه‌یه‌ك لێیان قبوڵ ناكه‌ین و لاشیان ده‌به‌ین. به‌ڵام ده‌بێت له‌سه‌ر بنه‌مای به‌ڵگه و زانیاری بێت. كۆی گشتی ئه‌و داتایانه‌مان كۆكرده‌وه، ده‌ست به‌جێبه‌جێكردنی ئه‌و بڕیاره پێویستانه ده‌ده‌ین."
ده‌قی به‌شێك له‌وه‌ڵامه‌كانی مه‌سرور بارزانی بۆ پرسیاری په‌رله‌مانتاران:
جارێكی دیكه زۆر سووپاس. سووپاس بۆ په‌رله‌مانتاره به‌ڕێزه‌كان، كه به تێبینی، پرسیار و ره‌خنه ئه‌وه‌ی پێویست بوو بیڵێن باسیان كرد. منیش ئه‌وه‌ی پێم بكرێت، به گوێره‌ی ئه‌و شتانه‌ی نووسیومه وه‌ڵامتان ده‌ده‌مه‌وه. هه‌ندێكیشی ره‌نگه ئاراسته‌ی به‌ڕێز كاك قوباد بكه‌م. به‌شێكیش ئه‌گه‌ر پێویست بێت كاك ئامانج وه‌ڵامی بداته‌وه. هه‌وڵده‌ده‌م كه‌مێك به كورتی، به‌ڵام به جۆرێك وه‌ڵامی ئێوه‌ی تێدا بێت، یه‌ك یه‌ك به خاڵه‌كاندا ده‌چمه‌وه، هیوادارم پشووتان درێژ بێت، چونكه زۆر پرسیارتان كردووه و هه‌وڵده‌ده‌م وه‌ڵامتان بده‌مه‌وه.
په‌تای كۆرۆنا:
باس له‌وه كرا له پایز و زستان په‌تای كۆرۆنا خراپتر بێت، حكومه‌ت چی ده‌كات، پێش هه‌موو شتێك پێویسته هه‌موو تاكێك هه‌وڵی خۆپارێزی بدات. ئێستا په‌تاكه به جۆرێك بڵاوبووه‌ته‌وه، رێكاره‌كانی وه‌زاره‌تی ته‌ندرووستی بۆ كۆنترۆڵكردنی په‌تاكه، له‌وه ده‌رچووه، بتوانین به رێكاره‌كانی حكومه‌ت كۆنترۆڵی ده‌كه‌ین و فڵان ناوچه كه‌ره‌نتینه ده‌كه‌ین. بۆیه باشترین شت ئه‌وه‌یه په‌یڕه‌وی له تاك پارێزی بكرێت. ده‌ستكێش و ماسك به‌كاربهێنێت.
حكومه‌ت چی كردووه
جگه له‌وه‌ی له راپۆرته‌كه ئاماژه‌م پێدا، چه‌ند بڕه پاره‌یه‌كمان خه‌رجكردووه، 370 پزیشك و 500 كارمه‌ندی نوێ دامه‌زراوون، كه شاره‌زان له رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ئه‌م ڤایرۆسه.
نیشته‌جێبوون
ئێمه له وه‌زاره‌تی پلاندانان تیمێكمان دانا بۆ پێداچوونه‌وه به پڕۆژه‌كانی نیشته‌جێبوون. ئه‌وانه‌ی زۆریان نه‌ماوه، %95 تا %65 ئه‌گه‌ر ته‌واوكرابن، ئه‌وا ره‌زامه‌ندیان له‌سه‌ر دراوه ته‌واو بكرێن. ئه‌وانی دیكه‌ش به گوێره‌ی توانای به‌رده‌ست، هه‌وڵده‌ده‌ین رێژه‌كه‌یان دابه‌زێنین. هه‌موو ئه‌و پڕۆژانه‌ی پێویسته حكومه‌ت پاره‌یان بۆ ته‌رخان بكات، ته‌واویان ده‌كه‌ین. ئه‌وانه‌شیان كه‌رتی تایبه‌ت به‌رپرسه له ته‌واوكردنیان، له راپۆرته‌كه ئاماژه‌م پێدا سیاسه‌تی حكومه‌ت چۆنه له باره‌ی ئه‌و بابه‌ته.
به‌داخه‌وه هه‌ندێك له به‌ڕێزان پرسیاریان كرد، به‌ڵام وه‌ڵامه‌كه له راپۆرته‌كه هه‌بوو، دیاره ئاگادار نه‌بوون، كه چیمان باس كردووه، ئه‌گینا زۆرێك له وه‌ڵامی ئه‌و پرسیارانه دراونه‌ته‌وه.
دۆخی ئابووری به‌ره‌و كوێ ده‌چێت؟
پرسیارێكی گشتگیره و به‌ستراوه‌ته‌وه به په‌تای كۆرۆنا و نرخی نه‌وت و په‌یوه‌ندییه‌كانی هه‌ولێر و به‌غدا، به‌ڵام ئێمه گه‌شبینین، ئابووری هه‌رێمی كوردستان به‌ره‌و دۆخێكی باشتر ده‌چێت و هه‌نگاوی باشتر ده‌نێت. ئه‌گه‌ر ئێمه له‌گه‌ڵ به‌غدا بتوانین، لانیكه‌م شایسته‌ی دارایی مووچه‌خۆران وه‌ك مافێكی ده‌ستووری دابین بكه‌ین، ئه‌و داهاتانه‌ی دیكه كه هه‌ن له بوژاندنه‌وه‌ی ئابووری به‌كاری بهێنین و ده‌شتوانین زۆر سه‌ركه‌وتوو بین له‌وه. له راپۆرته‌كه‌شدا ئاماژه‌م پێكرد. ئێمه راپۆرتێكی تیروته‌سه‌لمان هه‌یه و دواتر پێشكه‌شتانی ده‌كه‌ین و ئێوه ده‌توانن به وردی بیخوێننه‌وه.
ده‌روازه سنوورییه‌كان؟
ئه‌و ده‌روازه سنوورییانه‌ی له هه‌رێم هه‌ن، به كۆدی گومرگی مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت، له شوێنه‌كانی دیكه‌ی عێراق به‌و جۆره نییه، ئێمه له‌گه‌ڵ به‌غدا به جددی باسی ئه‌و پرسه‌مان كردووه. به شێوه‌یه‌كی گشتی له كوردستان به‌راورد به شوێنه‌كانی دیكه‌ی عێراق زۆر زۆر باشتره. راسته زۆر جار بازرگان ویستوویه‌تی بێته هه‌رێمی كوردستان، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م رێكاره یاساییانه‌ی له خاڵه سنوورییه‌كان له هه‌رێمی كوردستان هه‌ن، وای له بازرگان كردووه بچێت به به‌رتیل یان به شێوه‌یه‌كی دیكه له‌گه‌ڵ كه‌سێكی ده‌سه‌ڵاتدار و خاوه‌ن هه‌ژموون رێككه‌وێت و له خاڵێكی سنووری دیكه‌وه ئه‌و كه‌لوپه‌له به شێوه‌یه‌كی تایاسای بهێنێته ناوه‌وه. ئێمه له‌گه‌ڵ به‌غدا به جددی قسه‌مان كردووه و ئه‌وانیش به‌ڵێنیان داوه خاڵه سنوورییه‌كانیان توندوتۆڵ بكه‌ن. ئێمه زیاتر پابه‌ند بووین به كۆدی خاڵه گومرگییه‌كانه‌وه و ئه‌وان به‌و جۆره نیه.
به‌غدا و نرخی نه‌وت
ئه‌و قسه‌یه‌ی ده‌وترێت، كاتێك نرخی نه‌وت داده‌به‌زێت، هه‌رێم داوای دانووستان ده‌كات، هیچ بنه‌مایه‌كی راستی نییه. له كابینه‌كانی پێشووش داوای دانووستان كراوه و هه‌رێم ته‌نیا داكۆكی له مافه ده‌ستوورییه‌كانی خه‌ڵكی كوردستانی كردووه.
حكومه‌تی عێراق به هیچ شێوه‌یه‌ك ماف و شایسته داراییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی وه‌ك خۆی نه‌داوه، له هه‌موو داهاتی نه‌وتی عێراق، حكومه‌تی هه‌رێم و خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان ته‌نیا له سه‌دا پێنجیان به‌ركه‌وتووه. ده‌بوایه خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان به گوێره‌ی رێژه‌ی دانیشتوان %17ی به‌ركه‌وتایه. له هیچ كابینه و زه‌مانێك به‌و جۆره نه‌بووه. چونكه به‌شێكی زۆری داهاتی عێراق بۆ خه‌رجی سیادی دابینكراوه. ئه‌مه‌ش %45ی داهاتی عێراق بووه. واته %55ی ماوه‌ته‌وه و له‌وه‌یان %12.6 پشكی هه‌رێم بووه و له‌وه‌ش پشكی قه‌رزه‌كانیان وه‌رگرتووه‌ته‌وه. به تایبه‌تی قه‌رزی بانكه حكومییه‌كانی عێراقی لێ بڕاوه. واته هیچ كاتێك خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان پشكی خۆی له عێراق وه‌رنه‌گرتووه‌ته‌وه. به‌ڵام به‌داخه‌وه ئه‌وان داكۆكی و پشتگیری و پشتیوانی له مافی خۆیان ده‌كه‌ن، به‌ڵام ئێمه‌ی هه‌رێمی كوردستان له جیاتی ئه‌وه‌ی داكۆكی له مافی خۆمان بكه‌ین، زیاتر خه‌ریكی ئه‌وه‌ین چۆن گله‌یی له یه‌كدی بكه‌ین. ئه‌وه‌ی زیاتر تاوانباره به‌رامبه‌ر به دابین نه‌كردنی شایسته داراییه‌كانی هه‌رێم خودی حكومه‌تی عێراقه و ده‌بوایه په‌رله‌مانتارانمان له به‌غدا و هه‌ولێر زیاتر خه‌مخۆر بن بۆ داكۆكی له ماف و شایسته داراییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان.
هه‌شت ملیار دۆلار
ده‌وترێت بۆری نه‌وت فرۆشراوه به كۆمپانیایه‌ك و باسی هه‌شت ملیار دۆلار كرا، شتی وا نییه و نازانم ئه‌و ژماره‌یه له كوێ هاتووه.
ئه‌و بۆرییه نه‌وته، پێشتر بڕیاری درووستكردنی داوه، ئه‌مه له‌م كابینه‌یه نه‌بووه، تا ئه‌م پرسیاره ئاراسته‌ی من بكه‌ن، به‌ڵام بۆ ئه‌وه‌ی روونبكرێته‌وه، حكومه‌تی هه‌رێم پاره‌ی هه‌بوایه خۆی درووستی بكات، ده‌یكرد، بۆیه په‌نای بردووه‌ته به‌ر كه‌رتی تایبه‌ت، جا بیانی بێت یان ناوخۆیی، ئه‌وان تێچوویان گرتووه‌ته ئه‌ستۆ، ئه‌مه‌ش چۆن كراوه؟ پێویسته سه‌یری گرێبه‌سته‌كان بكه‌م و بزانم به چ شێوه‌یه‌ك كراوه، ئه‌وه‌ی شایسته‌ی وه‌به‌رهێنه‌ران و خاوه‌ن پرۆژه‌كه‌یه، بێگومان داوای گه‌ڕانه‌وه‌ی سه‌رمایه‌ی خۆیان ده‌كه‌ن، نه لێخۆشبوونه و نه به‌خشینه، به‌ڵكو مافی ئه‌و كه‌سه‌یه كه وه‌به‌رهێنانی كردووه و ئێستا داوای پاره‌كه‌ی ده‌كات.
قۆرغكاری
كۆمپانیا هه‌بووه 800 ملیار دۆلاری هه‌بووه و هیچی نه‌داوه به حكومه‌ت، ئه‌م بابه‌تانه پرسی یاسایین، ئه‌گه‌ر ئێوه بابه‌تی یاساییتان هه‌یه بیده‌ن به دیوانی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران بۆ ئه‌وه‌ی له رووی یاساییه‌وه كاری له‌سه‌ر بكرێت، به‌ڵام با ته‌نیا به قسه نه‌بێت. ئێمه بڕیارمان داوه پێداچوونه‌وه به هه‌موو گرێبه‌سته‌كان بكرێت. ئه‌گه‌ر گوێتان له راپۆرته‌كه‌م گرتبێت، روونم كردووه‌ته‌وه، ئه‌وانه‌ی خۆیان له باج دزیوه‌ته‌وه، حكومه‌تی هه‌رێم چۆن رێكاری یاسایی ده‌گرێته به‌ر بۆ گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و پاره‌یه، كه مافی خه‌ڵكی كوردستانه.
چاكسازی و مه‌ره‌كه‌بی سه‌ر كاغه‌ز
به راستی چاكسازی پرۆسه‌یه‌ك نییه، به شه‌و و رۆژێك كۆتایی بێت. ئێمه كه ده‌ڵێن، كه‌ی ده‌ست به چاكسازی ده‌كه‌ن، درووست نییه، چوونكه ده‌ستمان پێكردووه، كه‌ی ته‌واو ده‌بێت، شتێكی دیكه‌یه، پرۆسه‌یه‌كه هه‌رگیز ته‌واو ناوبێت. ده‌ست به پرۆسه‌كه كراوه، هه‌ندێك شتیش كراوه، ئایا به‌و خێراییه‌یه كه ئێمه ده‌مانه‌وێت، نه‌خێر، هۆكاره‌كه‌ی چی بووه، قه‌یرانی دارایی و كۆرۆنا و گرفته‌كانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا و نه‌بوونی بودجه‌ی پێویست بووه بۆ به‌شێك له‌و چاكسازیانه‌ی ده‌بوایه بیكه‌ین. ئه‌مه كراوه. حه‌ز ده‌كه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنتان به ئینسافه‌وه بێت، چه‌ندی كراوه، ئایا له ئاستی خواستی ئێوه‌دایه یان نا شتێكی دیكه‌یه، به‌ڵام به قه‌تعی بووترێت نه‌كراوه راست نییه.
خانه‌نشین و بندیوار
به‌ڕێزان ئێمه له حكومه‌ت له‌سه‌ر بنه‌مای داتا و زانیاری درووست مامه‌ڵه ده‌كه‌ین. تیمی تایبه‌تمان داناوه بۆ پێداچوونه‌وه. له وه‌زاره‌تی دارایی و وه‌زاره‌ته په‌یوه‌ندیداره‌كان بۆ هه‌موو ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی به نایاسایی خانه‌نشین كراوون و بندیوارن، پێداچوونه‌وه‌یان بۆ ده‌كرێت، ئه‌وه‌ی نایاسایی هه‌یه دڵنیا بن به هیچ شێوه‌یه‌ك لێیان قبوڵ ناكه‌ین و لاشیان ده‌به‌ین. به‌ڵام ده‌بێت له‌سه‌ر بنه‌مای به‌ڵگه و زانیاری بێت. كۆی گشتی ئه‌و داتایانه‌مان كۆكرده‌وه، ده‌ست به جێبه‌جێكردنی ئه‌و بڕیاره پێویستانه ده‌ده‌ین.
قه‌رزارانی حكومه‌ت
هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی حكومه‌ت قه‌رزی لایانه، ئه‌و كه‌سانه نین، كه قه‌رزیان لای حكومه‌ته. هه‌ندێكجار له‌وانه هه‌مان كه‌س بێت و قه‌رزی لای حكومه‌ت بێت و قه‌رزی حكومه‌تی له لای بێت، بۆ ئه‌وانه ده‌كرێت مقایسه‌ی ئه‌و قه‌رزانه بكرێت. به‌ڵام ئه‌وانه‌ی قه‌رزی لای حكومه‌ته و كه‌سێكیش قه‌رزی حكومه‌تی لایه، ناكرێت به‌یه‌ك یاسا كاری له‌سه‌ر بكرێت.
پاسه‌وانی به‌رپرسان
بڕیارێكمان داوه له ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران، بۆ ئه‌و پاسه‌وانانه یه‌كه‌یه‌ك له وه‌زاره‌تی ناوخۆ درووست ده‌كرێت. ئه‌وانه‌ی پێشمه‌رگه‌ن، له ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشن، له هێزه چه‌كداره‌كانن، له پۆلیسن، وه‌ك ئه‌رك له‌گه‌ڵ به‌رپرسێكن، كه فه‌رمانده‌ی لیوایه، یان پله‌داری سه‌ربازییه مافی خۆیه‌تی پاسه‌وانی له‌گه‌ڵه. بۆنموونه له شوێنێكی مه‌ترسیدار ئه‌رك راده‌په‌ڕێنێت، هه‌قی خۆیه‌تی، به‌ڵام كونسوڵخانه و وه‌زیر و په‌رله‌مانتاران، ئێمه بڕیارێكمان هه‌یه، هه‌موویان له یه‌كه‌ی پاسه‌وانی وه‌زاره‌تی ناوخۆ جێگیر بكرێن، ژماره‌یان دیار بێت، هه‌ر كه‌س به گوێره‌ی وه‌زیفه پاسه‌وانه‌كان دیار ده‌كرێن و پاسه‌وان بۆ وه‌زیفه داده‌نرێت نه‌ك بۆ كه‌سه‌كان.
ليست هناك تعليقات
إرسال تعليق