هەروابوون و هەروادەبن

فارس نەوڕۆڵی 

-

بەدرێژایی مێژووی کورد لەتەک عەرەب، ئەگەر ئەوان لاواز بووبن گووتویانە ئێمە براین. قورئانیان هێناوەتە نێوانمان هەرکات لە پێگەی بەهێزبوندابوون شمشێریان بەرزکردۆتەوە. ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ مێژووی دروستبوونی دەوڵەتی عێراق، لە چوارچێوەی سیاسەتی بەریتانیا دوای کۆنگرەی قاهیرەی ساڵی ( ١٩٢١)، کە بڕیاری دروستکردنی دەوڵەتی عێراق دەدرێ، دوای ماوەیەکی کەم مەلیکی عێراق لە دوو نامەدا داوا لە بەریتانیا دەکات کوردستان بخرێتە سەر عێراق، لە وەڵامدا چەرچڵ دەڵێت: ئێمە دەوڵەتمان بۆ دروست کردویت نەک ئیمپراتۆر، لەو کاتەوە لە یەکەم مەلیکەوە یەک جۆر بیرکردنەوە لە بەغدا هەیە، ئەویش کەڵکەڵەی تواندنەوەی کورد ئەو بۆچوونەی مەلیک لەوکاتەدا ڕەهەندێکی ئابوری و سیاسی و جوگرافی و نەتەوەیی هەبووە هەتا ئێستاش ئەو دیدە بوونی هەیە.

 ئەوەی لە پەرلەمانی عێراق ڕوویدا شتێکی نوێ نییە، مێژووە و دووبارە دەبێتەوە دوێنێ سووننە هەتا ئاستی جینۆسایدکردن شەڕی کوردیان کرد، ئەمڕۆ هەردوولا شیعە و سوننە پێکەوە بۆ بڕینی قوتی خەڵکی کوردستان هاوهەڵوێستن، ئەوەی جێگای دڵخۆشی بوو هاوهەڵوێستی پەرلەمانتارانی کوردستان بوو کە پێکەوە هۆڵی پەرلەمانیان جێهێشت. گرنگە ئەو هاوهەڵوێستیە بێنینەوە بۆ کوردستان، چونکە خاڵی لاوازی کورد ئەو پەرتەوازەییە ناوخۆییەیە بۆئەوان بوەتە دەرفەتوو بەردەوام لەوڕێگایەوە زەفەرمان پێدەبەن ئەگەرچی دواتر هەندێ پەرلەمانتار هەڵوێستی نەرێنی یان هەبوو ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆچوارهۆکار لێرەداجێگای باسکردن نیە، بەڵام دەبێت هەموولا بزانن کێشەی ئێمە کێشەی نەتەوەیە کێشەی خاکە بۆیە پێویستە لەبەر هۆکاری ململانێی حزبی ئەم کێشەیە بە لاڕێدا نەبرێت خۆئەگەر لای هەندێ کورد بەکێشەی نەتەوەیی نەزانن ئەوا لای عەرەب کێشەی نەتەوەی وشۆڤێنێتە بۆبەرەنگاربونەوەی ئەم ئەقڵیییەتەدۆخەکە وادەخوازێ قیەمێکی هاوبەشمان هەبێت، کە قییەمی کوردستانییە بڕیارە لەسەر ئەوهەڵوێستەی پەرلەمانی ئێراق ( شیعە و سوننە) هەرسێ سەرۆکایەتییەکە کۆببنەوە، دەکرێ کۆبوونەوەی هەرسێ سەرۆکایەتیەکەی هەرێمی کوردستان لە سەرۆکایەتی هەرێم، لەسەر ئەو بڕیارەی پەرلەمانی عێراق ،کۆبونەوەکە ی سەرۆکایەتی هەرێم بکرێتە دەرفەت بۆ گفتوگۆیەکی ناوخۆ و ڕێکخستنەوەی ماڵی کوردستانی، چونکە بەبێ یەک خیتابی کوردستانی هەر هەنگاوێک ئەنجامەکەی وەک بەردەکەی سیزیف دەبێت. چونکە قەیرانی ناوماڵی کورد هەتا ئاستی بێمتمانەیی قوڵبووەتەوە، لە هەمانکاتدا قەیرانی ناو خودی حزبەکانیش بووەتە کێشەیەک بۆ پرۆسەی سیاسی هەرێم، ئەمە ئەرکی سەرۆکی هەرێمی کوردستان قورستر دەکات. بۆیە پێشنیار دەکەم سەرۆکی هەرێم دوای کۆبوونەوەی هەرسێ سەرۆکایەتییەکە بانگهێشیی کەسی یەکەمی حزبەکان بکات. پێویستە حزبەکانیش هاوکاربن و جیاوازییەکانیان وەلاوە بنێن و کێشەکان سڕکەن هەتا ئەم دۆخە تێدەپەڕيت و بە کراوەیی لەسەر دۆخەکە گفتووگۆ بکەن. هەروەها لەسەر دۆخی سیاسی جیهان و ناوچەکە بەتایبەتی دوای دەسبەکاربوونی جۆ بایدن، کورد پێویستی بە دروستکردنی لۆبی و جوڵەی دیبلۆماسی زیاترە لە ئاستی جیهان و ناوچەکەدا، ئەگینا چاوەڕێی ئەم جۆرە مامەڵەیەی بەغدابین بەشێوەیەکی خراپتر وەک گیسکەکەی هەیاس مامەڵەمان لەتەک دەکات. ئێمەش بەردەوام بۆ دواوە دەگەڕێینەوە. ئەوەش بزانین ئەم کێشانە تازەنین و کۆنن، وەک عێل بەگی جاف دەڵێت: ( هەروابووە و هەروادەبێت) مامەڵەی بەغداش ( هەروابوون و هەروادەبن)

بۆیە ئەگەر بمانەوێت پێگەی هەرێمی کوردستان بەهێزبکەین و ڕووبەڕووی ئەو تەحەدییانە ببینەوە پێویستە سێ خاڵ بکەینە بنەما

یەکەم/ یەکخستنەوەی ماڵی کوردو یەک گوتاری سیاسی لە بەرامبەر دەرەوەی ماڵی کورد.

دووەم/ دەستەبەرکردنی کەمێک دادگەر ی( عەدالەت) بۆ ئەم مەبەستەش پێویستمان بە ئیرادەیە.

٣/ بە ئارامی و ئەقڵانی و دوور لە هەڵچوون مامەڵە لەتەک پێشهاتەکاندا بکەین.