ناوی مرۆڤ

پەیكار عوسمان

- بۆ هەر پرس و بابەتێك دوو ڕێگامان لەبەردەمدایە. یان شتەکە ئەبەینە ناو گفتوگۆ بە ئامانجی تێگەیشتن، یان ئەیبەینە ناو چەلەحانێ بە ئامانجی شەڕی ئایدۆلۆژی.

کێشەی ئێمەش ئەوەیە کە گەیشتووینەتە دۆخیك، کە هیچ شتێك نابەینە ناو گفتوگۆ و هەمووی ئەبینە ناو شەڕ. ئا لێرەشدا وەکو حەلی وەسەت، رێگای سێیەم دێتە پێش، کە بێدەنگییەو ئیتر هیچ نەڵێیت باشترە لەوەی کە وتنەکەت ببێتە بەشێك لە چەلەحانێ.

ئا لێرەدا ئەبێ قسەکردن لەسەر بابەتەکانی ناو چەلەحانێکان بوەستێنین و خودی "چەلەحانێ" خۆی بکەینە بابەت، بۆ ئەوەی لە ئەساسەوە فەزاکە بگۆڕین و چیتر شتەکان بچنە ناو فەزای گفتوگۆو نەچنە ناو فەزای شەڕ!

- گفتوگۆ ئەوەیە کە من و تۆو باتەکە، لەناو بازنەیەكداین. لەگەڵ خۆو لەگەڵ یەك و لەگەڵ شتەکە لە پەیوەندیییەکی ئاساییداین و "بە لایەنگیرییەکانیشمانەوە" هێشتا بیرئەکەینەوەو بیرئەگۆڕینەوەو ڕاستیدۆزیی ئەکەین. شەڕ ئەوەیە کە پەیوەندییەکان نائاسایی و پچڕاوە. لایەنگیرییەکان ئەبێتە دەمارگیرییەکان. دوو بازنەو دوو بەرە دروست ئەبێت، من لە بازنەکەی تۆ دەرئەکرێم و تۆ لە بازنەکەی من دەرئەکرێ ی، مەوزوعەکەش لە هەردو بازنەکە دەرکراوەو ئەسڵەن ئیتر مەوزوع نیە، بەڵکو تەنیا کەرەستەو بیانوی شەڕەکەی ئێمەیە!

- پێشمەرجی گفتوگۆ پاککردنەوەی ڕێگاکەو لابردنی بەربەستەکانە، پێشمەرجی چەلەحانێ خودی بەربەستەکانەو ئەگەر هەبوو تۆخی ئەکەیتەوەو ئەگەر نەبوو دروستی ئەکەیت. بەربەستەکانیش عادەتەن، بریتین لە کەشی ڕق و حەساسیەت و ناشرینکردن، کەشی بێ متمانەیی و ترسی موئامەرەو گومانکردن لە نیەتی بەرامبەر.. بۆئەوەشی گفتوگۆ داگیرسێ، ئەبێ ئەم تەمانە بڕوێنرێنەوەو بۆئەوەشی چەلەحانێ هەڵگیرسێ، ئەبێ ئەم تەمانە چڕکرێنەوەو بکرێن بە دیوار!

- داگیرسێ، بەو مانایەی کە گفتوگۆ وەکو چرا ڕووناکییەو عەقڵی تێدا ئەدرەوشێتەوە. نەوتەکە نیەتی تێگەیشتنی هەردوکمانە، لە دەفرێکدا تێکەڵ ئەبێ و لە خوارەوە بەر پڵیتەکە "باتەکە" ئەکەوێت، ئیتر لەسەرەوە تیشکی ڕاستی دەرئەکەوێ و شووشەیەکیش، ئاگرەکە ئەکات بە رووناکی و ئەگەر ئەو شووشەیە نەبێت، ڕۆشناییە کزەکە هەرزوو ئەکوژێتەوەو لەبارئەچێ. شووشەکەش کۆبوونەوەمانە لە دەوری ڕاستییەکە. خۆ ئەگەر ڕاستییەکە دەریشکەوێ و هەرکەس بچێتەوە سەر عەقڵی پێشووی خۆی، ئیتر تاریکی و شەڕو چەلەحانێ هەڵئەگیرسێتەوە!

- یەعنی ئێمە لەمسەرو لە نەوتەکەوە، لەوسەرو لە شووشەکەوە، هەر ئەبێ پێکەوەو بە دەوری ڕاستییەوەبین، ئینجا ڕاستی ئەبێتە چراو بەرپێمان ڕۆشنئەکاتەوە. وەلێ شتانێك هەن لەمسەرو لەوسەریش بەربەستن و نایەڵن کۆببینەوە. شتانێکی وەکو بەرژەوەندیخوازی و دەسەلاتخوازی و ئایدۆلۆژیا.. لە خۆڕانیە مارکس ئەڵێ (ئایدۆلۆژیا هەڵەی سیستەماتیکی عەقڵە) هەڵبەتە ئایدۆلۆژیا بە مارکسیزمیشەوە. چونکە ئایدۆلۆژیا هاوکێشەی عەقڵ و مرۆڤ و ڕاستی تێکئەداو نەوتەکە کە تێکەڵەو فرەییە، لەڕێگەی جیاکارییەوە ئەیکات بە یەك پێکهاتەو لێرەشەوە ئیتر ڕووناکی دروستنابێ، بەڵکو بۆمبی ڕق ئەتەقێتەوە تاریکی دنیا ئەسوتێنێ!

- یەعنی ڕاستی لەگەڵ بوونی ئاگای ئێمە لینکی هەیە. ئەبێ ئێمە بوونی غەریزی و بوونی سایکۆلۆژی و بوونی نەریتی و بوونی ئایدۆلۆژیی و هەموو بوونە ناڕەسەنەکانی خۆمان بوەستێنین بۆئەوەی "بوونی ئاگامان" دەرکەوێ کە بوونی ڕەسەنی ئێمەیەو مرۆڤبوونمانی تێدایە. مەسەلەی ڕاستییش هەر زانینی مەعلوماتێك نیە، بەڵکو پرسێکی مرۆییەو ڕەهەندی ئەخلاقی و ڕۆحیی هەیەو ئێمە پێ ی مرۆڤترئەبین!

- مەسەلەن پاشناو ناوی دایکبێ یان باوك ئەمە پێویستی بە مەعریفەو تێگەشتن لە ئەساس و سەرچاوەی شتەکە هەیە، نەك وەکو هەموو شتەکانی تر، هەمان تاس و حەمام و "دوو بەرەو شەڕێك". بەکورتی شتەکە مەراحلی تەتەوری ئینسانەو ڕۆژانێك دایك موقەدەسبووە، چونکە مناڵ لەوبووەو وایانزانیوە ئەمە خودایەو مرۆڤ و ژیان بەرهەمئەهێنێ.. دواتر مەعریفەی ئینسان گەشەی کردوەو سەیری کردوە ئاژەڵانیش هەر وا زیاد ئەبن و ئەمە شتێکی سروشتی و غەریزییە بۆ مانەوە نەك بۆ خوایەتی.. ئیتر قەداسەت لە ژن وەرگیراوەتەوەو هاوکێشەی هێز گۆڕاوەو مناڵ و ژن و هەموو شت بووە بە هی باوك و ئەم قۆناغە تا ئێستاش بەردەوامە!

- بەڵام مێژوو لێرەشدا ناوەستێ و گەشەسەندن و گۆرانکاری بەردەوام ئەبێ و ڕەنگە لە قۆناغێك ناوی سیانی هەر نەمێنێ و تەنیا ناوی خۆت بمێنێتەوە. ڕەنگە لە قۆناغێك تەکنەلۆژیاو بایۆلۆژیا تێکەڵببێ و ئیتر لەبری جینات و کۆدی بایلۆژی، کۆدی ڕەقەمیی بێتە ئاراو نەك لەقەب و ناوی دایك و باوك و باپیرت، بەڵکو ناوی خۆشت مەوزوع نەبێ و تەنیا شفرەو کۆدە ئەلکترۆنییەکەت پێناست بێت!

- لە هەموو قۆناغ و کات و شوێنیکیشدا، مرۆڤ ئەبێ مناڵی ئاگایی خۆی بێت، بۆئەوەی نەبێتە دیلی شتانێك کە موقەدەس نین و تەقدیسکراون.

هەرچی لە باوانەوە هاتووە موقەدەس نیەو هەموو دژە ئەوەیەکیش پێشکەوتن نیە. بەڵکو هەر بابەتێکی کۆن و نوێ، کە بە ناو ئاگایی و گفتوگۆدا بڕوات، ڕووناکییەو هەر شتێکی کۆن و نوێش، کە بەناو ڕق و چەلەحانێ و دابەشکاریی ئایدۆلۆژیدا بڕوات تاریکییە. ناوی ڕاستەقینەی مرۆڤیش نە لای باوکییەتی نە لای دایکییەتی، لای هۆشیاریی خۆیەتی. هۆشیاری ئەویش لە تێگەیشتنی ئەودایە لە شتەکان، نەك لە دابەشبوون و شەڕەشەقی ئایدۆلۆژیدا لەسەر شتەکان.