پەیكار عوسمان
-
- کۆچ جوڵەیەکی ئاسایی ئینسانەو ڕەنگە تەمەنیشی، لەمسەرەوە بەقەت تەمەنی ئینسان کۆنبێ و لەوسەریشەوە بەقەت تەمەنی ئینسان درێژبێ. خۆ ئەگەر کۆچی ئاژەڵ حسابکەین، ئەوە شتەکە زۆر لە مرۆڤیش کۆنترە.
- قۆناغی پێش نیشتەجێبوون، مرۆڤ هەر خەریکی کۆچ و گەڕانبووە بۆ ناوچەیەکی باشتری ڕاو، ناوچەیەکی سەلامەتتری سروشتیی.. لە قۆناغی نیشتەجێبوونیش، دیسان مرۆڤ هەر خەریکی گەڕانبووە بۆ سەرچاوەی ئاو و ناوچەیەکی لەبارتری کشتوکاڵی و ئاژەڵداری.. لە قۆناغی پێشەسازییش، کارگە لەکوێ بێت، مرۆڤ ناچارە لەوێبێ و کۆچی بۆبکا.. بازرگانییش هەر خۆی لەخۆیدا بریتیییە لە کۆچ و هاتوچۆی بازرگان و کاڵا.. کۆچی ناچاریی و ناکاویش، وەك ئەوەی کە جەنگەکان، سیاسەتی ڕاگواستن، کارەساتی سروشتی دروستی ئەکات.
- لەسەر ئاستی تاکیش، ئەنواعی کۆچمان هەیە. وەکو تالبی عیلم و گەڕان بۆ تەکێ و خانەقاو زانکۆ.. تالبی عیشق و گواستنەوە بۆ وڵاتی دڵدار.. تالبی مەسڵەحەت و گەڕان بۆ کارو بژێوی.. تالبی سەلامەتی ئەوەی لە دوژمنداری و مەترسییەك ڕائەکا.. یان هەر حەزێکی ئاسایی بۆ گەڕان و تاقیکردنەوەی ژینگەی نوێ..
- بە گێرانەوەی ئایینەکانبێ، ئێمە هەر لە سەرەتاوە، لە کۆچەوە دەستمان پێکردوەو لە دنیایەکی ترەوە هاتووین. دواتریش ئەچینەوە بۆ دنیایەکەی ترو فیلمەکە هەر بە کۆچ کۆتایی دێت. بە سەرکێشییەکانی زانستیش بێت، چەن سەدەیەکی تر، لە دەرەوەی زەوی، کۆمەڵگای نیشتەجێبوونمان هەیەو کۆچیش دەسپێئەکا، بۆ سەر مانگ و مەرخ.
- بە گشتی مرۆڤ بەدوای ژیانەوەیە، ژیان بە هەردو ڕەهەندی مادی و مەعنەوی. ئەسڵەن ئەم دوو ڕەهەندە جیانین و لە شوێنێك کەرامەتت بشکێ، هەر لەوێ مەسڵەحەتیشت پارێزراو نیەو لە جێگایەك ماڵ و موڵکت لە مەترسیدابێ، هەر لەوێ کەرامەتیشت لە مەترسیدایە. عەدالەتیش هەر دابەشکردنێکی عادلانەی سەروەت و سامان نیە، بەڵکو دڵنیاییەکی مەعنەویشە، کە تیایدا، جگە لە هەبوونی جەستەیی و بژێوی، هەست بە بوونی ئینسانییانەی خۆشت بکەیت.
- جا دۆخی ستەم و فەسادو ناعەدالەتی، ئاسایی وا لە تاك ئەکات، کە بیر لە کۆچ و دنیای بەدیل بکاتەوە.. مرۆڤیش ترسێکی وجودیی لە دنیای نائاشنا هەیەو ئاساییە بەتەنیا نەڕواو لەگەڵ خزمێکی یان ڕەفیقێکی پێکەوە بڕۆن.. بەڵام کاتێ حەفتا کەسی قەزایەك، پێکەوە کۆچئەکەن، ئەمە دۆخێکی کۆیی و ڕێکخراوە. کارم بەوەش نیە، قاچاخچی ڕێکخستنەکەی کردوە یان گەنجەکان، گرنگ ئەوەیە لەبەردەم کۆچێکی واداین!
- کۆچی کۆییش، ڕێك یەعنی زەنگی کۆتاییهاتنی نیشتمان. ئاخر نیشتمان تا ئەوێ هەیەو نیشتمانە، کە کۆدەنگیی دڵنیاییمان هەیە، یان لانیکەم خیلافی دڵنیاییمان هەیەو بۆ هەنێكمان هێشتا نیشتمانەو ڕۆحی تیاماوە. بەڵام کاتێ کۆدەنگیی نادڵنیاییمان بۆ دروستبوو، ئیتر ئەوە دواساتەکانی ڕۆحی نیشتمانەو تەنیا جەستەیەکی ڕووتی ئەمێنێتەوە، کە وەکو مانگایەکی مردو بیرە نەوتەکانی ئەدۆشرێ!
- نیشتمان پەیوەندییەکی یەکلایەنەو جەبری و بایۆلۆژی نیە، کە هەر بە لەدایکبوون، لەنێوان تۆو خاکدا دروستببێ. بەڵکو پەیوەندییەکی دوولایەنەی مانایی و ژیانییە. کاتێك ئەو ماناو ژیانە نامێنێ، ئیتر لەناوەوە ئەو لە تۆدا نەماوە، ئەگەرچی لەدەرەوە، تۆ هێشتا لەودابیت. نیشتمانیش ئەو پەیوەندییە ناوەکییەیە، نەك ئەو زەوی و خاکە دەرەکییە. ئەو پەیوەندییە ناوەکییەش، شیعرو شانامەو سرودی نیشتمانیی نیە، بەڵکو ژیانێکی بەختەوەرو کەرامەتمەندانەیە.
- کەرامەت نیشتمانی یەکەمی ئینسانەو خاك نیشتمانی دووەمیەتی. کاتێ دووەمەکە بەتاڵ ئەبێتەوە لە یەکەم، ئیتر ئەوە نیشتمان نیەو لەوێدا نیشتمان کۆتایی هاتووە. ئیمامی عەلیش ئەڵێ (هیچ وڵاتێك لە وڵاتێکی تر باشتر نیە، وڵات ئەوەیە کە هەڵتگرێ) ئەمەش تەنیا مەبەستی بژێوی نیە، چونکە مرۆڤ، مەڕوماڵات نیە هەر بە لەوەڕو گژو گیا بژی. بەڵکو دیوی مەعنەوی و ماناییشی هەیە، کە خۆی لە کەرامەت و ئازادی و عەدالەت و مافدا ئەبینێتەوە. جا خۆش ئەوەیە، ئەوانەی کە نیشتمانی یەکەمی ئێمەیان کاولکرد، هەمیشە داوای قوربانیدان و خۆشەویستی نیشتمانی دووەممان لێئەکەن و ئەمەی دووەمیان بووە بە پێوەری نیشتمانپەروەریی، لەکاتێکا نێشتمانپەروەریی بریتییە لە دروستکردن و خولقاندنی نیشتمانی یەکەم!
- لێرەدا نە هانی کۆچی گەنجان ئەدەم، نە بانگەشەی بێ بەهاکردنی نیشتمان. ئەمەوێ بڵێم، نیشتمان نیەو ئەبێ خۆمان دروستی بکەین. بەڵام ئینسان و کەرامەتی ئینسان و ژیانی ئینسان، جەوهەری نیشتمانەو هەنێجار پاراستنی ئەو جەوهەرەو بیناکردنی نیشتمانیش، لە کۆچدا خۆی مانیفێست ئەکا. وەکو کۆچەکەی محەمەدو کۆچەکەی نالی!
- جا ئەو نیشتمان و ئینسانەی کە باسی ئەکەم، یەکێ لە ڕێگاکانی گەیشتن پێ ی، سیستەمی پەروەردەیە. بەڵام پەروەردەی دەرخیی، ڕێگای کاولکردنی ئینسان و نیشتمانە. پەروەردەی دەرخیی یەعنی گەمژەکردن و بەرهەمهێنانی ئینسانی بیرنەکەرەوە. ئەم گەمژەکردنەش لە تەلەبەی زیرەکدا زیاتر ئامانجی خۆی ئەپێکێ و لەڕاستیدا ئەوانەی سەت و نمرە بەرزەکان ئەهێنن، ڕێك ئەوانەن کە بەتەواوی تەسلیمی سیستەمی گەمژەکردن بوون و لێرەدا تەلەبەی تەمەڵ و دەرەجە نزم، شایەنی ڕێزە، لەوێدا کە بەتەواویی تەسلیمی سیستەمی دەرخ نەبووە!
- من ئێستاش تێنەگەیشتم، گواستنەوەی مەعلوماتی ناو کتێبی مەنهەج، بۆ سەر دەفەتەری ئیمتیحان، چ هونەرێکی تێدایە تاکو چارەنوسی مرۆڤ و وڵاتی پێوە ببەسترێ؟ ئا ئەمە بە قۆپی بیکەیت یان بە دەرخ، لە ڕووی ئەخلاقییەوە فەرقێکی هەیە. بەڵام لەڕووی مەعریفییەوە فەرقی چیە؟ ئایا هەر تەنیا داهێنانی شتێکی وەکو فلاش میمۆری، بەڵگە نیە لەسەر ئەوەی کە ئیشی مرۆڤ دەرخکردن نیە؟
- کاتێ بەرزترین سەقفی پەروەردە طوبە، ئیتر گەورەترین خەونی تەلەبەش ئەبێ بە دوکتۆریی. سەقفەکەو خەونەکەش هەردوکیان پوچن و نە مناڵ بۆ ئەوە دروستبووە کە ببێ بە دوکتۆر، نە پەروەردەش مەکینەی دروستکردنی دوکتۆرە. خۆ ئەگەر وابێ، ئیتر وەزارەتی پەروەردە پێویست نیەو با خوێندنگاکانیش بخرێنە سەر وەزارەتی تەندروستی!
- یەعنی کایەکانی تر، بەرماوەی طوب نین و ئەوەنیە کە تۆ دەرەجەکەو شمولی طوبی نەکرد، ئینجا بچیتە ئەوانیتر. بەڵکو ئەوانیتریش کایەی گرنگ و سەربەخۆن و شایەنی ئەوەن، کە ڕاستەوخۆ بۆیان بچیت، نەك دوای بێهوابوون لە طوب. ئەوە خەلەلێکی ئابوری و کولتوری و پەروەردەییە، کە ئەو جیاوازییەی دروستکردوە، نەكئەوەی دوکتۆری لە فەلاحی موهیم تر بێت. پێشکەوتنی وڵات و بینای نیشتمانیش یەعنی هاوسەنگردنەوەی ئەو هاوکێشە سەقەتە زهنییە!
- سەرەتا هەمووی ئەیەوێ بچێتە طوب، دواتر هەموو ئەیەوێ تەعین ببێ، لەئەخیریشا هەموو ئەیەوێ ببێ بە پەرلەمانتار. کشتوکاڵ و پیشەسازی و ئاژەڵداری و کۆی پیشەکانی تریش لەولاوە کەوتوون. ئەوە تەنیا پارتی و یەکێتیش نین، کە کۆمەڵگایەکی بەکاربەرو مووچەخۆریان دروستکردو بە لێشاو خەڵکیان تەعینی یاسایی و بندیوارکرد. بەڵکو موعارەزەش لەپێناو دوو دەنگی زیاتر، پشتگیری و هانی هەموو داوایەکی تەعینبوون ئەدات. هاوڵاتییەکیش لەنێوان کاسپییەك و تەعیناتێك، دووەمیانی ئەوێ. یەعنی لەڕاستیدا هەموو کۆکین لەسەر بەکاربەریی و نابەرهەمیی و کاولکردنی ئەو وڵاتە.
- پەروەردە شوێنی دروستکردنی مرۆڤی بیرکەرەوەو داهێنەرە، حکومەتیش ئیشەکەی دابینکردنی عەدالەتە. کاتێ پەروەردەو حکومەت ئیشی خۆیان کرد، ئیتر هەر کەسەو بەپێ ی حەزو بەهرەو بیرکردنەوەی داهێنەرانەی خۆی، ئەکەوێتە بواری خۆیەوەو لەنێوان بوارەکانیشدا عەدالەتێکی وا هەیە، کە کەس ناچارنەبێ بچێتە بوارێکی تر. بەڵام کاتێ حوکمڕانیی فاسدو نادادی، لەگەڵ پەروەردەی دەرخیی و گەمژەکردن، لەگەڵ شەعبێك کە نەخۆشیی طوبی هەیە، یەکئەگرن،، ئیتر ئەوە تۆ نیت کۆچ ئەکەیت، ئەوە ماڵێکە هەڵتئەداتە دەرەوە!
- ڕاستە لەوێدا زوڵمێك هەیە، کە خەڵکێك بە دەرەجەی بەرزەوە ناچێتە طوب و خەڵکێکی تر بە دەرەجەی نزم و بە پارە ئەچن.. بەڵام لە ئەساسەوە غەدرێکی تریش هەیەو لەوێدا ئەو تەلەبە نمرە بەرزانە، چوونەکەیان بۆ طوب غەدرە نەك نەچوونەکەیان. چونکە لە ئەساسەوە شتەکە سایکۆلۆژییە نەك لۆژیکیی. ئەوە پاڵنەری کۆمەڵایەتی و ئابووری و پەروەردە سەقەتەکەیە، ئەوانی خستۆتە سەر ئەو خەیاڵەو گرێ ی طوبی بۆ دروست کردوون، نەك ئەوەی حەزو بەهرەو عەقڵی داهێنەرانەی خۆیان ئەوە بخوازێ.
- نە دۆخی میلیشیایی ناوخۆ، نە هاوکێشە ئیقلیمییەکە، ڕێگای دەساودەسی دەسەڵات نادەن و هەموو بانگەشەیەکی لەمجۆرە، فریودانی خەڵك و بەفیڕۆدانی وزەو دروستکردنی ژاوەژاوە.. لە دۆخێکی وادا کە لەسەرەوە دەسکاریی "هەموو" ناکرێ، گرنگە لەخوارەوە دەسکاریی بەشێکی کایەکان بکرێ. مەسەلەن ئێمە پێویستمان بە موعارەزەیەكبوو، تەنیا بۆ سلکی پەروەردە. چوار ساڵ بەرنامەو پلان و هۆشیاریی پەروەردەیی بڵاوبکاتەوەو چوارساڵی دواتر، تەنیا وەزارەتی پەروەردە وەرگرێ. ئەمەش کەشێکی ڕەخنەیی عەقڵانیی ئەخولقێنێ و پێویستی بەو هەموو پەرتبوون و تەشەنوج و ڕقەبەرایەتییە نیە کە هەیەو باوە. ئیتر بوارێکیش بۆ هاوبەشی و کاری پێکەوەیی ئەڕەخساو ئا لەوێوە، بە هەمووان، بناغەی مرۆڤێکی نوێ و عەقڵێکی نوێمان دائەنا بۆ داهاتوویەکی دوور. ئەوە بکرایە، زۆر باشتربوو لە هەڵپەو دەنگەدەنگ بۆ پشك و بەش و پێگەی نزیك.
ليست هناك تعليقات
إرسال تعليق